________________
२२८
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १७/-/२/६९९ शक्नुयात् कश्चिदासयितुं ?, नायमर्थः समर्थो, धमदिरमूर्त्तत्वात् मूर्ते एव चासनादिकरणस्य शक्यत्वादिति।
अथ धर्मस्थितत्वादिकं दण्डके निरूपयन्नाह-'जीवा णमित्यादि व्यक्तं, संयतादयः प्रागुपदर्शितास्ते च पण्डितादयो व्यपदिश्यन्ते, अत्र चार्थेऽन्ययूथिकमतमुपदर्शयन्नाह
मू. (७००) अन्नउत्थियाणंभंते! एवमाइक्खंतिजाव परूवेति-एवं खलु समणा पंडिया समणोवासया बालपंडिया जस्सणंएगपाणाएविदंडे अनिक्खित्तेसेणं एगंतबालेत्ति वत्तव्वंसिया।
' से कहमेयं भंते ! एवं?, गोयमा ! जण्णं ते अन्नउत्थिया एवमाइक्खंति जाव वत्तव्वं सिया, जे ते एवमाहंसु मिच्छंते एवमा०, अहं पुण गोयमा! एवमाइक्खामि जाव परूवेमि एवं खलु समणा पंडिया समणोवासगा बालपंडिया जस्स णं एगपाणाएवि दंडे निक्खित्ते से णं नो एगंतबालेति वत्तव्वं सिया।
__ जीवा णं भंते ! किं बाला पंडिया बालपंडिया?, गोयमा ! जीवा बालावि पंडियावि बालपंडियावि, नेरइयाणं पुच्छा, गोयमा ! नेरइया बालानो पंडिया नो बालपंडिया,
___ एवंजाव चउरिदियाण । पंचिंदियतिरिक्ख० पुच्छा, गोयमा! पंचिंदियतिरिक्खजोणिया बाला नो पंडिया बालपंडि-यावि, मणुस्साजहाजीवा, वाणमंतरजोइसियवेमाणियाजहानेरइया
वृ. 'अन्न'इत्यादि, 'समणा पंडिया समणोवासया बालपंडिय'त्ति एतत् किल पक्षद्वयं जिनाभिमतमेवानुवादपरतयोकत्वा द्वितीयपक्षं दूषयन्तस्ते इदं प्रज्ञापयन्ति
'जस्स णं एगपाणाएवि दंडे' इत्यादि, 'जस्स'त्त येन देहिना ‘एकप्राणिन्यपि' एकत्रापि जीवेसापराधादौ पृथ्वीकायिकादौ वा, किंपुनर्बहुषु?, दण्डो-वधः ‘अनिक्खित्त'त्ति अनिक्षिप्तः' अनुज्ञितोऽप्रत्याख्यातोभवति स एकान्तबाल इतिवक्तव्यः स्यात्, एवंच श्रमोपासका एकान्तबाला एवन बालपण्डिताः, एकान्तबालव्यपदेशनिबन्धनस्यासर्वप्राणिदण्डत्यागस्य भावादिति परमतं, स्वमतं त्वेकप्राणिन्यपि येन दण्डपरिहारः कृतोऽसौ नैकान्तेन वालः, किं तर्हि ?, बालपण्डितो, विरत्यंशसद्भावेन मिश्रत्वात्तस्य, एतदेवाह-'जस्स ण'मित्यादि ॥
एतदेव बालत्वादि जीवादिषु निरूपन्नाह-'जीवा ण'मित्यादि, प्रागुक्तानां संयतादीनामिहोक्तानां च पण्डितादीनां यद्यपि शब्दत एव भेदो नार्थतस्तथाऽपि संयतत्वादिव्यपदेशः क्रियाव्यपेक्षः पण्डित्वादिव्यपदेशस्तु बोधविशेषापेक्ष इति ॥ अन्ययूथिकप्रक्रमादेवेदमाह
मू. (७०१) अन्नउत्थिया णं भंते! एवमाइक्खंति जाव परूवेति-एवं खलु पाणातिवाए मुसावाए जाव मिच्छादसणसल्ले वट्टमाणस्स अन्ने जीवे अन्ने जीवाया पाणाइवायवेरमणे जाव परिग्गहवेरमणे कोहविवेगे जाव मिच्छदंसणसल्लविवेगे वट्टमाणस्स अन्ने जीवे अन्ने जीवाया।
उप्पत्तियाएजाव परिणामियाएवट्टमाणस्स अन्नो जीवे अन्ने जीवाया, उप्पत्तियाए उग्गे ईहाअवाए धारणाए वट्टमाणस्स जावजीवाया, उट्ठाणे जाव परक्कमे वट्टमाणस्स जावजीवाया।
नेरइयत्तेतिरिक्खमणुस्सदेवत्ते वट्टमाणस्स जावजीवाया, नाणावरणिजे जाव अंतराइए वट्टमाणस्स जाव जीवाया।
एवंकण्हलेस्साएजावसुक्कलेस्साए सम्मदिट्टीए ३ एवंचखुदंसणे ४ आभिनिबोहियनाणे ५ मतिअन्नाणे ३ आहारसन्नाए ४ । एवं ओरालियसरीरे ५ एवं मणजोए ३ सागारोवओगे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org