Page Text
________________
१८६
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १५/-/-/६५२ 'वजस्स'त्ति वर्जस्य-अवद्यस्य वज्रस्य वा मद्यपानादिपापस्येत्यर्थः 'चरमे'त्तिनपुनरिदं भविष्यतीतिकृत्वाचरमं, तत्र पानकादीनि चत्वारि स्वगतानि, चरमताचैषांस्वस्य निर्वाणगमनेन पुनरकरणात्, एतानि च किल निर्वाणकाले जिनस्यावश्यम्भावीनीति नास्त्येतेषु दोष इत्यस्य तथा नाहमेतानि दाहोपशमायोपसेवामीत्यस्यचार्थस्य प्रकाशनार्थत्वादवद्यप्रच्छादनानि भवन्ति, पुष्कलसंवर्तकादीनि तु त्रीणि बाह्यानि प्रकृतानुपयोगेऽप चरमसामान्याज्जनचित्तरञ्जनाय चरमाण्युक्तानि, जनेन हि तेषां सातिशयत्वाच्चरमता श्रद्धीयते ततस्तैः सहोक्तनामाम्रकूणकपानकादीनामपि सा सुश्रद्धेया भवत्विति बुद्धयेति।
पाणगाइंतिजलविशेषाव्रतियोग्याः ‘अपाणयाइंति पानकसईशानिशीतलत्वेनदाहोपशमहेतवः ‘गोपुट्ठए'त्ति गोपृष्ठाद्यत्पतितं ‘हत्थमद्दियंति हस्तेन मर्दितं-मृदितं मलितमित्यर्थः यथैतदेवातन्यनिकोदकं 'थालपाणए'त्ति स्थालं-त्रद्वंतत्पानकमिव दाहोपशमहेतुत्वात्स्थालपानकम्, उपलक्षणत्वादस्य भाजनान्तरग्रहोऽपिदृश्यः, एवमन्यान्यपि नवरंत्वक्-छल्ली सीम्बलीकलायादिफलिका, सुद्धपाणएत्ति देवहस्तस्पर्शइति, 'दाथालय'त्ति उदकार्द्रस्थालकं 'दावारगति उदकवारकं 'दाकुंभग'त्ति इह कुम्मो महान् ‘दाकलसं तिकलशस्तुलघुतरः ‘जहा पओगपए'त्ति प्रज्ञापनायां षोडशपदे, तत्र चेदमेवमभिधीयते।
_ 'भव्वं वा फणसं वा दालिमं वा' इत्यादि 'तरुणगं'ति अभिवनम् ‘आमगं'ति अपक्वम् 'आसगंसित्ति मुखे 'आपीडयेत्' ईषत् प्रपीडयेत् प्रकर्षत इह यदिति शेषः 'कल'त्ति कलायोधान्यविशेषः 'सिंबलि'त्ति वृक्षविशेषः ‘पुढविसंथारोवगए' इत्यत्र वर्तत इति शेषो दृश्यः 'जेणं ते देवे साइजइत्ति यस्तौ देवौ 'स्वदते' अनुमन्यते ‘संसित्ति स्वके स्वकीये इत्यर्थः।
___'हल्ल'त्तिगोवालिकातृणसमानाकारः कीटकविशेषः 'जावसव्वन्नू' इति इहयावत्करणादिदं दृश्यं-'जिणे अरहा केवली'ति, ‘वागरणं तिप्रश्नः ‘वागरित्तए'त्तिप्रष्टुं विलिए'त्ति व्यलीकितः' सातव्यलीकः 'विड्डे'त्ति व्रीडाऽस्यास्तीति व्रीड:- लज्जाप्रकर्षवानित्यर्थः, भूमार्थेऽस्त्यर्थप्रत्ययोपादनात्। 'एगंतमंते'त्तिविजने भूविभागेयावदयंपुलोगोशालकान्तिके नागच्छतीत्यर्थ संगारंति 'सङ्केतम् अयंपुलो भवत्समीपेआगमिष्यति ततो भवानाम्रकूणिकंपरित्यजतुसंवृतश्चभवत्वेवंरूपमिति।
___ 'तंनोखलु एस अंबकूणए'त्ति तदिदं किलाम्रास्थिकंनभवतियद्रतिनामकल्प्यंयद्भवताऽऽम्रास्थिकतया विकल्पितं, किन्त्विदंयद्भवता द्दष्टं तदाम्रत्वक्, एतदेवाह-'अंबचोयएणंएसे'त्ति इयं च निर्वाणगमनकाले आश्रयणीयैव, त्वक्पानकत्वादस्या इति।
तथा हल्लासंस्थानं यत्पृष्टमासीत्तदर्शयन्नाह-'वंसीमूलसंठिय'त्ति इदंच वंशीमूलसंस्थितत्वं तृणगोवालिकायाः लोकप्रतीतमेवेति, एतावत्युक्तेमदिरामदविह्वलितमनोवृत्तिरसावकस्मादाह'वीणवाएहिं रे वीरगा २' एतदेव द्विरावर्त्तयति, एतच्चोन्मादवचनं तस्योपासकस्य श्रृण्वतोऽन व्यलीककारणंजातं, यो हिं सिद्धिं गच्छतिस चरमं गेयादिकरोतीत्यादिवचनैर्विमोहितमतित्वदिति
'हंसलक्खणं'ति हंसस्वरूपं शुक्लमित्यर्थ हंसचिह्न चेति 'इड्डीसक्कारसमुदएणं' ऋद्धया ये सत्काराः-पूजाविशेषास्तेषां यः समुदयः स तथा तेन, अथवा ऋद्धिसत्कारसमुदयैरित्यर्थः, समुदयश्च जनानां सङ्घः।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003310 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 06 Bhagvati |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati |
| File Size | 12 MB |