________________
-
१३६
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) १४/-/२/६०० यतस्यदुदयविशेषेऽप्युन्मत्त एवं भवति, यदाह॥१॥ "चिंतेइ १ इटुमिच्छइ२ दीहं नीससइ ३ तहा जरे ४ दाहे ५।
भत्तअरोअग ६ मुच्छा ७ उम्माय ८ नयाणई ९ मरणं १०॥" इति।
एतयोश्चोन्मादत्वे समानेऽपि विशेषं दर्शयन्नाह-'तत्थ णमित्यादि तत्र तयोर्मध्ये 'सुहवेयणतराए चेव'त्ति अतिशयेन सुखेन-मोहजन्योन्मादापेक्षयाऽक्लेशेन वेदनं-अनुभवनं यस्यासौ सुखवेदनतरः स एव सुखवेदनतरकः, चैवशब्दः स्वरूपावधारणे, 'सुहविमोयणतराएचेव'त्ति अतिशयेन सुखेन विमोचनं वियोजनं यस्मादसौ सुखविमोचनतरः, कप्रत्यस्तथैव ।
___ 'तत्थणमित्यादि,मोहजन्योन्मादइतरापेक्षयादुःखवेदनतरोभवत्यनन्तसंसारकारणत्वात्, संसारस्य च दुःखवेदनस्वभावत्वात्, इतरस्तु सुखवेदनतर एव, एकभविकत्वादिति, तथा मोहजोन्माद इतरापेक्षया दुःखविमोचनतरो भवति, विद्यामन्त्रतन्त्रदेवानुग्रहवतामपिवार्त्तिकानां तस्यासाध्यत्वात्, इतरस्तुसुखविमोचनतरएव भवतियन्त्रमात्रेणापि तस्य निग्रहीतुंशक्यत्वादिति,
आह च
॥१॥ “सर्वज्ञमन्त्रवाद्यपि यस्य न सर्वस्य निग्रहे शक्तः ।
मिथ्यामोहोन्मादः सकेन किल कथ्यतां तुल्यः? ॥" इदं च द्वयमपि चतुर्विंशतिदण्डके योजयन्नाह-'नेरइयाण'मित्यादि, 'पुढविक्काइयाण'मित्यादौ यदुक्तं 'जहा नेरइयाणं तितेन ‘देवे वा से असुभे पोग्गले पक्खिवेजा'इत्येतद्यक्षावेशे पृथिव्यादिसूत्रेषु अध्यापितं, 'वाणमंतरे' त्यादौ तु.यदुक्तं 'जहा असुरकुमाराणं'तेन यक्षावेश एव व्यन्तरादिसूत्रेषु देवे वा स महड्डियतराए'इत्येतध्यापितं, मोहोन्मादालापकस्तु सर्वसूत्रेषु समान इति । अनन्तरं वैमानिकदेवानां मोहनीयोन्मादलक्षणःक्रियाविशेष उक्तः, अथ वृष्टिकायकरणरूपं तमेव देवेन्द्रादिदेवानां दर्शयन् प्रस्तावनापूर्वकमाह
मू. (६०१) अस्थि णं भंते! पजने कालवासे वुट्टिकायं पकरेंति?, हंता अस्थि।
जाहेणं भंते! सक्कादेविंदे देवराया वुट्ठिकार्यकाउकामे भवति से कहमियाणि पकरेति गोयमा! ताहे चेवणं से सक्के देविंदे देवराया अभंतरपरिसएदेवे सद्दावेति, तएणते अभितरपरिसगा देवा सद्दाविया समाणा मज्झिमपरिसए देवे सदावेंति ।
तएणं ते मज्झिमपरिसगा देवा सहाविया समाणा बाहिरपरिसए देवेसद्दावेंति, तएणंते बाहिरपरिसगा देवा सदाविया समाणा बाहिरं बाहिरगा देवा सद्दावेति ।
तए णं ते बाहिरगा देवा सद्दाविया समाणा आभिओगिए देवे सद्दावेंति, तए णं ते जाव सद्दावियासमाणावुट्टिकाए देवे सदावेति।तएणंतेवुट्टिकाइया देवासद्दाविया समाणावुट्टिकायं पकरेंति, एवं खलु गोयमा ! सक्के देविंदे देवराया बुट्टिकायं पकरेति।
अस्थि णं भंते! असुरकुमारावि देवा वुट्टिकायं पकरेंति?, हंता अस्थि, किं पत्तियन्नं भंते असुरकुमारा देवा वुट्टिकायंपकरेंति?, गोयमा! जेइमेअरहंता भगवंताएएसिणंजम्मणमहिमासु वा निक्खमणमहिमासु वा णनणुप्पायमहिमासु वा परिनिव्वाणमहिमासु वा एवं खलु गोयमा! असुरकुमारावि देवा वुट्टिकायं पकरेति ।
एवं नागकुमारावि एवं जाव थणियकुमारा वाणंमंतरजोइसियवेमाणिय एवं चेव ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org