________________
४६४
भगवतीअगसूत्रं९/-/३१/४४६ २ से विब्भंगे अन्नाणे सम्मत्तपरिग्गहिए खिप्पामेव ओही परावत्तइ ॥
वृ. 'तस्से'त्यादि तस्सत्तियोऽश्रुत्वैव केलज्ञानमुत्पादयेत्तस्यकस्यापि छटुंछटेण'-मित्यादि च यदुक्तं तप्रायः षष्ठतपश्चरणवतो बालतपस्विनो विभङ्गः-ज्ञानविशेष उत्पद्यत इति ज्ञापनार्थःमिति, 'पगिज्झिय'त्ति प्रगृह्य धृत्वेत्यर्थः ‘पगतिभद्दयाए' इत्यादीनि तु प्राग्वनत्, 'तयावरणि-जाणं'ति विभङ्गज्ञानावरणीयानाम् ‘ईहापोहमग्गणगवेसणं करेमाणस्स'त्ति इहेहा-सदर्थाभिमुखा ज्ञानचेष्टा अपोहस्तु-विपक्षनिरासः मार्गणंच अन्वयधर्मालोचनंगवेषणं तु-व्यतिरेकधर्मा-लोचनमिति सेणं'तिअसौ बालतपस्वी जीवेविजाणइत्ति कथञ्चिदेवनतु साक्षात् मूर्तगोचरत्वा-त्तस्य ‘पासंडत्थे'त्तिव्रतस्थान् ‘सारंभेसपरिग्गहे'त्तिसारम्भान् सपरिग्रहान् सतः, किंविधान् जानाति? इत्याह_ 'संकिलिस्समाणेविजाणइत्तिमहत्या सङ्क्लिश्यमानतयासङ्क्लिश्यमानानपिजानाति 'विसुज्झमाणेवि जाणइत्ति अल्पीयस्याऽपि विशुद्धयमानतया विशुद्धमानानपि जानाति, आरम्भादिमतामेवंस्वरूपत्वात्, सेणं'तिअसौ विभङ्गज्ञानी जीवाजीवस्वरूपपाषण्डस्थसङक्लिश्यमानतादिज्ञायकः सन् 'पुवामेव तिचारित्रप्रतिपत्तेः पूर्वमेव 'सम्मत्तं तिसम्यगभावं समणधम्मति साधुधर्म ‘रोएइति श्रद्धत्ते चिकीर्षति वा 'ओही परावत्तइत्ति अवधिर्भवतीत्यर्थः, इहचयद्यपि चारित्रप्रतिपत्तिमादावभिधायसम्यक्त्वपरिगृहीतंविभङ्गज्ञानमवधिर्भवतीतिपश्चादुक्तं तथाऽपिचारित्रप्रतिपत्तेः पूर्वं सम्यक्त्वप्रतिपत्तिकाल एव विभङ्गज्ञान्यावधिभावोद्रष्टव्यः, सम्यक्त्वचारित्रभावे विभङ्गज्ञानस्याभावादिति।
अथैनमेव लेश्यादिभिर्निरूपयन्नाह
मू. (४४७) से णं भंते ! कतिलेस्सासु होज्जा ?, गोयमा ! तिसु विसुद्धलेस्सासु होजा, तंजहा-तेउलेस्साए पम्हलेस्साए सुक्कलेस्साए।
सेणंभंते! कतिसुनाणेसु होजा?, गोयमा! तिसुआभिनिबोहियनाणसुयनाणओहिनाणेसु होजा।
से णं भंते ! किं सजोगी होज्जा अजोगी होजा?, गोयमा! सजोगी होजा नो अजोगी होजा, जइ सजोगी होजा किं मणजोगी होज्जा वइजोगी होजा कायजोगी होज्या?,गोयमा! मणजोगी वा होज्जा वइजोगी वा होजा कायजोगी वा होजा
__ सेणं भंते ! किं सागरोवउत्ते होजा अनागारोवउत्ते होजा?, गोयमा! सागारोवउत्ते वा होजा अनागारोवउत्ते वा होजा।
सेणं भंते! कयरंमि संघयणे होजा?, गोयमा! वइरोसभनारायसंघयणे होजा। सेणं भंते ! कयरंमि संठाणे होजा?, गोयमा! छण्हं संठाणाणं अन्नयरे संठाणे होजा। सेणंभंते! कयरंमि उच्चत्ते होजा?, गोयमा! जहन्नेणंसत्तरयणी उक्कोसेणं पंचघनुसतिए होला।
से णं भंते ! कयरंमि आउए होजा?, गोयमा ! जहन्नेणं सातिरेगट्ठवासाउए उक्कोसेणं पुव्वकोडिआउए होज्जा।
सेणंभंते ! किं सवेदए होज्जा अवेदए होज्जा?, गोयमा! सवेदए होज्जा नो अवेदए होज्जा,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org