________________
३८४
भगवतीअङ्गसूत्रं ८/-/२/३९५
सम्यक्श्रुतेन लौकिकश्रुतेन कुप्रावचनिक श्रुतेन वा यानि परिगतानि - विषयीकृतानि तानि तथा ‘आघवेइ’त्ति आग्राहयति अर्थापयति वा आख्यापयति वा प्रत्याययतीत्यर्थः 'प्रज्ञापयति' भेदतः कथयति ‘प्ररूपयति' उपपत्तितः कथयतीति, वाचनान्तरे पुनरिदमधिकमवलोक्यते- 'दंसेति निदंसेति उवदंसेति' त्ति तत्र च दर्शयति उपमामात्रतस्तच्च यथा गौस्तथा गवय इत्यादि, निदर्शयति हेतुष्टान्तोपन्यासेन उपदर्शयति उपनयनिगनाभ्यां मतान्तरदरर्शनेन वेति ।
‘दव्वओ मं विभंगनानि’त्यादी 'जाणइ' त्ति विभङ्गज्ञानेन 'पासइ'त्ति अवधिदर्शनेनेति । मू. (३९६) नाणी णं भंते! णनणीति कालओ केवच्चिरं होइ ?, गोयमा ! नाणी दुविहे पन्नत्ते, तंजहा- साइए वा अपज्जवसिए साइए वा सपज्जवसिए, तत्थ णं सं जे साइए सपज्जवसिए से जहन्त्रेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं छावट्ठि सागरोवमाइं सातिरेगाई । आभिनिबोहियणाणी णं भंते ! आभिनिबोहिय० एवं नाणी आभिनिबोहियनामी जाव केवलनाणी । अन्नाणी मइअन्नाणी सुयअन्नाणी विभंगनाणी, एएसिं दसण्हवि संचिट्ठणा जहा कायठिईए ॥
अंतरं सव्वं जहा जीवाभिगमे ।। अप्पाबहुगानि तिन्नि जहा बहुवत्तव्वयाए ।
केवतिया णं भंते ! आभिनिबोहियनाणपज्जवा पन्नत्ता ?, गोयमा ! अनंता आभिनिबोहियनाणपज्जवा पन्नत्ता । केवतिया णं भंते! सुयनाणपज्जवा पन्नत्ता ?, एवं चेव एवं जाव केवलनाणस्स । एवं मइअन्नाणस्स सुय अन्नाणस्स, केवतिया णं भंते! विभंगनाणपज्जवा पन्नत्ता गोयमा ! अनंता विभंगनाणपज्जवा पन्नत्ता ।
एएसि णं भंते ! आभिनिबोहियनाणपज्जवाणं सुयनाण० ओहिनाण० मणपज्जवनाण० केवलनाणपजवाण य कयरे २ जाव विसेसाहिया वा ?, गोयमा ! सव्वत्थोवा मनपज्जवनाणपज्जवा ओहिनाणपज्जवा अनंतगुणा सुयनाणपञ्जवा अनंतगुणा आभिनिबोहियनाणपञ्जवा अनंतगुणा केवलनाणपज्जया अनंतगुणा ।
एएसि णं भंते! मइअन्नाणपज्जवाणं सुयअन्नाण० विभंगनाणपजवाण य कयरे २ जाव विसेसाहियावा ?, गोयमा! सव्वत्थोवा विभंगनाणपज्जवा सुयअन्नाणपज्जवा अनंतगुणा मइअन्नाणपज्जवा अनंतगुणा ।
एएसि णं भंते! आभिनिबोहियनाणपज्जवाणं जाव केवलनाणप० मइअन्नाणप० सुयअनाणप० विभंगनाणप० कयरे २ जाव विसेसाहिया वा ?, गोयमा ! सव्वत्थोवा मणपज्जवनाणपजवा विभंगनाणपज्जवा अनंतगुणा ओहिनाणपञ्जवा अनंतगुणा सुयअन्नाणपञ्जवा अनंतगुणा सुयनाणपज्जवा विसेसाहिया मइअन्नाणपजवा अनंतगुणा आभिनिबोहियनाणपज्जवा विसेसाहिया केवलनाणपज्जवा अनंतगुणा । सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति ॥
वृ. अथ कालद्वारे 'साइए' इत्यादि, इहाद्यः केवली द्वितीयस्तु मत्यादिमान्, तत्राद्यस्य साद्यपर्य्यवसितेति शब्दत एव कालः प्रतीयत इति ॥
द्वितीयस्यैव तं जघन्येतरं भेदमुपदर्शयितुमिदमाह - 'तत्तणं जे से साइए' इत्यादि, तत्र च 'जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं'ति आद्यं ज्ञानद्वयमाश्रित्योक्तं, तस्यैव जघन्यतोऽन्तर्मुहूर्त्तमात्रत्वात्, तथा 'उक्कोसेणं छावट्ठि सागरोवमाई साइरेगाई' ति यदुक्तं तदाद्यं ज्ञानत्रयमाश्रित्य, तस्य हि उत्कर्षेणैतावत्येव स्थिति, सा चैवं भवति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org