________________
शतकं-१, वर्गः-, उद्देशकः-१
२७ गोयमा! ओगाढाइंनो अणोगाठाई ‘अवगाढानी'ति आत्मप्रदेशैः सहैकक्षेत्रावगाढानीत्यर्थ २९
जाई भंते! ओगाढाइंआहारेंतिताई किं अनंतरोगाढाईआहारेंतिपरंपरोगाढाइंआहारेति गोयमा ! अनंतरोगाढाइं आहारेंति नो परंपरोगाढाई आहारेंति' 'अनन्तरावगाढानी'ति येषु प्रदेशेष्टात्माऽवगाढस्तेष्वेव यान्यवगाढानि तान्यनन्तरावगाढानि अन्तराऽभावेनावगढत्त्वात्, यानि च तदनन्तरवर्तीनि तान्यवगाढसम्बन्धात्परम्परावगाढानीति ३०। _ 'जाइं भंते ! अनंतरोगाढाई आहारेंति ताई किं अणूइं आहारेंति बायराइं आहारेंति?, गोयमा! अणूइंपिआहारेंति बायराइंपिआहारेंति' तत्राणुत्वंबादरत्वंचापेक्षिकंतेषामेवाहारयोग्यानां स्कन्धानांप्रदेशवृद्धया वृद्धानामवसेयम् ३१।
जाई भंते ! अणूइंपि आहारेंति बायराइंपि आहारेंति ताई किं उटुंपि आहारेंति ? एवं अहेवि तिरियंपि?, गोयमा ! उड्वपि आहारेंति एवं अहेवि तिरियपि २ ।
जाई भंते ! उड्डपि आहारेंति अहेवि तिरियपि आहारेंति ताई किं आई आहारेंति मज्झे आहारेंति पज्जवसाणे आहारेंति?, गोयमा ! तिहावि' अयमर्थ-आभोगनिर्वर्तितस्याहारस्यान्तर्मोहूर्तिकस्यादिमध्यावसानेषु सर्वत्राहारयन्तीति ३३ । 'जाइं भंते ! आई मज्झे अवसाणेवि आहारेंति ताई किं सविसए आहारेंति अविसए आहारेंति ?, गोयमा ! सविसए नो अविसए आहारेति' तत्र स्वः-स्वकीयोविषयः स्पृष्टावगाढानन्त-रावगाढाख्यः स्वविषयस्तस्मिन्नाहारयन्ति ३४ । ____ 'जाईभंते! सविसए आहारेंति ताई किं आणुपुट्विं आहारेंतिअणाणुपुदिआहारेंति?, गो०! आणुपुब्बिं आहारेति नोअणाणुपुदिआहारेति तत्रानुपूर्व्यायथाऽऽसन्नं, नातिक्रम्य ३५।
‘जाइं भंते ! आनुपुब्बिं आहारेंति ताई किं तिदिसिंआहारेंति जाव छद्दिसिं आहारेंति? गोयमा! नियमा छद्दिसिं आहारेति' इह नारकाणां लोकमध्यवर्तित्वेन षण्णामप्यू‘दिदिशामलोकेनानावृतत्वात् षट्सु दिक्ष्वाहारग्रहणमस्ति तत उक्तं-नियमात् षड्दिशि, दिक्त्रयादिविकल्पास्तु लोकान्तवर्तिषुपृथिवीकायिकादिषु दिशांत्रयस्यद्वयस्य एकास्याश्चालोकेनावरणे भवन्तीति।यद्यपिवर्णतः पञ्चवर्णानीत्याधुक्तंतथापिप्राचुर्येणयद्वर्णगन्धादियुतानि द्रव्याण्याहारयन्तितदर्शयति-'ओसन्न कारणंपडुच्च'त्तिबाहुल्यलक्षणंकारणमाश्रित्य, तत्र चप्रकृत्यशुभानुभाव एव कारणमिति, 'वन्नओ कालनीलाई गंधओ दुब्भिगंधाई रसओ तित्तकडुयरसाइं फासओ कक्खडगुरुयसीयलुक्खाई' एतानिचप्रायो मिथ्याईष्टय एवाहारयन्ति, नतुभविष्यत्तीर्थकरादय इति । अथ तानि यथास्वरूपाण्येव नारका आहारयन्त्यन्यथा वेत्यस्यामाशङ्कायामभिधीयते'तेसिपि पोराणे वन्नगुणे गंधगुणे रसगुणे फासगुणे विप्परिणामइत्ता परिपीलइत्ता परिसाडइत्ता परिविद्धंसइत्ता विपरिणामादयोविनाशार्थत्वेनैकार्था एवध्वनयः अन्ने यअपुव्वेवनगुणे गंधगुणे रसगुणे फासगुणे उप्पाएत्ताआयसरीरोगाढे पोग्गले सव्वप्पणयाए आहारमाहारेंति' 'सव्वप्पणयाए'त्ति सर्वात्मना सर्वैरात्मप्रदेशैरित्यर्थः ३६।।
व्याख्यातं सूत्रे सङ्ग्रगाथायाः किं वाऽऽहारेंति'त्ति पदम् । अथ 'सव्वओ वा' इति व्याख्यायते-तत्र “सर्वतः' सर्वप्रदेशै रयिका आहारयन्तीति, वाऽपीति वचनादभीक्ष्णमाहारयन्तीत्यपि वाच्यं, तच्चैवम्-“नेरइयाणं भंते ! सव्वओ आहारेंति सव्वओ परिणामेति सव्वओ ऊससंति सव्वओ नीससंतिअभिक्खणं आहारेंति अभिकखणंपरिणामेति अभिक्खणंऊससंति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org