________________
शतकं-३, वर्गः-, उद्देशकः-१
१६५
'अरगउत्त'त्ति अरकैरायुक्ता-अभिविधिनाऽन्विताअरकायुक्ता सिय'त्ति स्यात्' भवेत् अथवाऽरका उत्तासिता-आस्फालितायस्यां साऽरकोत्तासिता, 'एवमेव'त्ति निरन्तरतयेत्यर्थः प्रभुजम्बूद्वीपं बहुभिर्देवादिभिराकीर्ण कर्तुमिति योगः, वृद्धस्तु व्याख्यातं-यथा यात्रादिषु युवतियूनो हस्ते लग्ना-प्रतिबद्धा गच्छति बहुलोकप्रचिते देशे, एवं यानि रूपानि विकुर्वितानि तान्येकस्मिन् कर्तरि प्रतिबद्धानि, यथा वा चक्रस्य नाभिरेका बहुभिररकैः प्रतिबद्धा घना निश्छिद्रा, एवमात्मशरीरप्रतिबद्धैरसुरदेवैर्देवीभिश्च पूरयेदिति ।
____ 'वेउब्वियसमुग्धाएणं'ति वैक्रियकरणाय प्रयत्नविशेषेण ‘समोहणइ'त्ति समुपहन्यते समुपहतो भवति समुपहन्ति वा-प्रदेशान् विक्षिपतीति । तत्स्वरूपमेवाह-'संखेज्जाई'इत्यादि, दण्ड इव दण्डः-ऊर्ध्वाधआयतः शरीरबाहल्यो जीवप्रदेशकर्मपुद्गलसमूहः तत्रच विविधपुद्गलानादत्त इति दर्शयन्नाह-तद्यथा- रत्नानां कर्केतनादीनाम, इहच यद्यपि रत्नादिपुद्गलाऔदारिकावैक्रियसमुदघातेच वैक्रिया एव ग्राह्याभवन्ति तथाऽपीहतेषां रत्नादिपुद्गलानामिव सारताप्रतिपादनाय रत्नानामित्याधुक्तं, तच्च रत्नानामिवेत्यादि व्याख्येयम्, अन्ये त्वााहुः-औदारिकाअपितेगृहिताः सन्तो वैक्रियतया परिणमन्तीति, यावत्करणादिदं दृश्यम्-‘वइराणं वेरुलियाणं लोहियक्खाणं मसारगल्लाणंहंसगब्माणं पुलयाणंसोगंधियाणंजोतीरसाणंअंकाणंअंजणाणंरयणाणंजायसवाणं अंजणपुलयाणं फलियाणं'ति, किम् ?
अत आह-'अहाबायरे'त्ति यथाबादरान्-असारान् पुद्गलान् परिशातयति दण्डनिसगगृहीतान्, यच्चोक्तं प्रज्ञापनाटीकायां 'यथास्थूलान् वैक्रियशरीरनामकर्मपुद्गलान् प्राग्बद्धान् शातयती'ति तत्समुदघातशब्दसमर्थःनार्थःमनाभोगिकं वैक्रियशरीरकर्मनिर्जरणमाश्रित्येति, 'अहासुहुमे'त्ति यथासूक्ष्मान् सारान् परियाएति' पर्यादत्ते, दण्डनिसर्गगृहीतान् सामस्त्येनादत्त इत्यर्थः, 'दोचंपि'त्तिद्वितीयमपि वारंसमुद्घातं करोति, चिकीर्षितरूपनिर्माणार्थं, ततश्च 'पभुत्ति समर्थः 'केवलकप्पंति केवलः-परिपूर्ण कल्पत इति कल्पः-स्वकार्यकरणसामोपेतस्ततः कर्मधारयः,अथवा 'केवलकल्पः' केवलज्ञानसशः परिपूर्णतासाधात्, संपूर्णपर्यायो वा केवलकल्प इतिशब्दः । 'आइन्न'मित्यादय एकार्था अत्यन्तव्याप्तिदर्शनायोक्ताः।
'अदुत्तरंचणं'तिअथापरंच, इदंचसामथ्यार्तिशयवर्णनं विसए'त्तिगोचरोवैक्रियकरणशक्तेः, अयंच तत्करणयुक्तोऽपि स्यादित्यत आह-'विउव्विसुवा' विकुर्वितवान् विकुर्वति वा विकुर्विष्यति वा, विकुर्व इत्ययं धातुः सामयिकोऽस्ति, विकुर्वणेत्यादिप्रयोगदर्शनादिति।
मू. (१५३) जति णं भंते ! चमरे असुरिंदे असुरराया एमहिड्डीए जाव एवइयं च णं पभू विकुवित्तए, चमरस्स गंभंते! असुरिंदस्सअसुररन्नो सामानिया देवा केमहिड्डीयाजाव केवतियं चणं पभू विकुवित्तए?, गोयमा! चमरस्स असुरिंदस्स असुररन्नो सामानिया देवा महिड्डिया जाव महानुभागा, तेणंतत्थ साणं २ भवणाणं साणं २ सामानियाणंसाणं २ अग्गमहिसीणंजाव दिव्वाइंभोगभोगाइं जमाणा विहरंति।
एवंमहिड्डीया जाव एवइयं च णं पभू विकुवित्तए, से जहानामए-जुवतिं जुवाणे हत्थेणं हत्थे गेण्हेजा चक्कस्सवा नामीअरयाउत्ता सिया एवामेव गोयमा! चमरस्स असुरिंदस्सअसुररन्नो एगमेगे सामानिए देवे वेउव्वियसमुग्घाएणं समोहणइ २ जाव दोच्चंपि वेउब्वियसमुग्घाएणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org