________________
५२२
स्थानाङ्ग सूत्रम् १०/-/९०७ चक्रवर्तिनःप्रव्रजितइत्येवंदशस्थानकेऽवतारस्तेषांकृतः, द्वौचसुभूमब्रह्मदत्ताभिधानौनप्रव्रजिती नरकंच गताविति, तत्रभरतसगरौप्रथमद्वितीयौ चक्रवर्तिराजौसाकेतेनगरे विनीताऽयोध्यापर्याय जातौ प्रव्रजितौ च, मघवान् श्रावस्त्यां, सनत्कुमारादयश्चत्वारोहस्तिनागपुरे महापभोवाणारस्यां हरिषेणः काम्पिल्ये जयनामा राजगृहे इति, न चैतासु नगरीषु क्रमेणैते राजानो व्याख्येयाः ग्रन्थविरोधात्, उक्तंच॥१॥ “जमणं विणीय उज्झा सावत्थी पंच हथिणपुरंमि।
वाणारसि कंपिल्ले रायगिहे चेव कंपिल्ला ।।" इति, अप्रव्रजितचक्रवर्त्तिनौतुहस्तिनागपुरकाम्पिल्ययोरुत्पन्नाविति, ये च यत्रोत्पन्नास्ते तत्रैव प्रव्रजिता इति, इदमावश्यकाभिप्रायेण व्याख्यातं, निशीथभाष्याभिप्रायेणतुदशस्वेतासुनगरीषु द्वादश चक्रिणो जाताः, तत्र नवस्वेकैकः एकस्यां तु त्रय इति, आह च॥१॥ “चंपा महुरा वाणारसी य सावत्थिमेव साकेयं ।
हथिणपुरकंपिल्लं मिहिलाकोसंबिरायगिहं॥ ॥२॥ संती कुंथूय अरो तिन्निवि जिणचक्कि एक्कहिं जाया।
तेण दस होंति जत्थ व केसव जाया जणाइन्न ।" त्ति, मू. (९०८) जंबुद्दीवे २ मंदरे पव्वए दस जोयणसयाई उव्वेहेणं धरणितले दस जोयणसहस्साइंविखंभेणउवरिंदसजोयणसयाइंविखंभेणंदसदसाइंजोयणसहस्साइंसव्वग्गेणं पन्नत्ता।
वृ.मन्दरो-मेरुः, 'उव्वेहेण न्तिभूमाववगाहतः, विष्कम्भेण' पृथुत्वेन 'उपरि'पण्डकवनप्रदेशे दशदशतानि सहसमित्यर्थः, दशदशकानिशतमित्यर्थः,?-योजनसहस्राणां, लक्षमित्यर्थः, ईदशी च भणितिर्दशस्थानकानुरोधात्, ‘सर्वाग्रेण' सर्वपरिमाणत इति।
मू. (९०९) जंबुद्दीवे २ मंदरस्स पव्वयस्स बहुमज्झदेसभागे इमीसे रयणप्पभाते पुढवीते उवरिमहेडिल्लेसु खुडगपतरेसु, एत्थ णं अट्ठपतेसिते रुयगे पं० जओ नमितातो दस दिसाओ पवहंति, तं०-पुरच्छिमा १ पुरच्छिमदाहिणा २ दाहिणा ३ दाहिणपञ्चत्थिमा ४ पञ्चत्थिमा ५ पच्चत्थमुत्तरा ६ उत्तरा ७ उत्तरपुरच्छिमा ८ उद्धा ९ अहो १०, एएसिणं दसण्हं दिसाणं दस नामधिज्जा पं० (तं०)
वृ. उवरिमहेहिल्लैसुत्तिउपरितनाधस्तनयोः क्षुल्लकप्रतरयोः, सर्वेषां मध्येतयोरेवलघुत्वात्, तयोरघं उपरि च प्रदेशान्तरवृध्या वर्द्धमानतरत्वाल्लोकस्येति, 'अट्ठपएसिए'त्ति अष्टौ प्रदेशा यस्मिन्नित्यष्टप्रदेशिकः, स्वार्थिकप्रत्ययविधानादिति, तत्र चोपरितने प्रतरे चत्वारः प्रदेशा गोस्तनवदितरत्रापिचत्वारस्तथैवेति, ईमाउ'त्ति वक्ष्यमाणाः ‘दसत्तिचतस्रोद्विप्रदेशादयोद्व्युत्तराः शकटोर्द्धिसंस्थाना महादिशश्चतन एव एकप्रदेशादयोऽनुत्तरा मुक्तावलीकल्पा विदिशः, तथा द्वे चतुष्प्रदेशादिके अनुत्तरे ऊर्ध्वाधोदिशाविति, ‘पवहत्ति'त्ति प्रवहंति प्रभवन्तीत्यर्थः,। मू. (९१०) इंदा अग्गीइ जमा नेरती वारुणी य वायव्वा।
सोमा ईसाणाविय विमला य तमा य बोद्धव्वा । वृ. इंगाद' गाहा, इन्द्रोदेवता यस्याः साऐन्द्री एवमाग्नेयी याम्येत्यादि, विमला वितिमिरत्वा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org