________________
४७
स्थानं -२, - उद्देशकः-१
सहयोन्या-उत्पत्तिस्थानेन सयोनिकाः-संसारिणस्तद्विपर्यासभूताः अयोनिकाः-सिद्धाः, सहायुषा वर्तन्त इति सायुष्स्तदन्येऽनायुषः-सिद्धाः, एवं सेन्द्रियाः-संसरिणः, अनिन्द्रियाः-सिद्धादयः, सवेदकाः-स्त्रीवेदाधुदयवन्तः, अवेदकाः-सिद्धादयः,
सह रूपेण-मूत्या वर्तन्त इति समासान्ते इन् प्रत्यये सति सरुपिणः-संस्थानवर्णादिमन्तः सशरीरा इत्यर्थः, नरूपिणोऽरूपिणो-मुक्ताः,
सपुद्गलाः कर्मादिपुद्गलवन्तो जीवाः, अपुद्गलाः-सिद्धाः,
संसारं-भवं समापन्नकाः-आश्रिताः संसारसमापनकाः-संसारिणः, तदितरे सिद्धाः, शाश्वताः-सिद्धाः जन्ममरणादिरहितत्वाद्, अशाश्वताः-संसारिणस्तद्युक्तत्वादिति ॥
एवं जीवतत्त्वस्य द्विपदावतारं निरूप्याजीवतत्त्वस्य तं निरूपयन्नाहमू. (५८) आगासा चेव नोआगासा चेव । धम्मे चेव अधम्मे चेव ।
वृ. आकाश-व्योम नोआआआकाशम्-तदन्यद्धर्मास्तिकायादि, धर्मः-धर्मास्तिकायो गत्युपष्टम्भगुणः तदन्योऽधर्मः-अधर्मास्तिकायः स्थित्युपष्टम्भगुणः ।
मू. (५९) बंधे चेव मोक्खे चेव १ पुन्ने चेव पावे चेव २ आसवे चेव संवरे चेव ३ वेयणा चेव निजरा चेव ४
वृ. सविपक्षबन्धादितत्त्वसूत्राणि चत्वारिप्राग्वदिति।वन्धादयश्च क्रियायां सत्यामात्मनो भवन्तीति क्रियानिरूपणायाह -
मू. (६०) दो किरियाओ पन्नत्ताओ, तंजहा-जीवकिरिया चेव अजीवकिरिया चेव १, जीवकिरियादुविहा पन्नत्ता, तंजहा-सम्मत्तकिरिया चेव, मिच्छत्तकिरियाचेवर, अजीवकिरिया दुविहा पन्नत्ता, तं० - इरियावहिया चेव संपराइगा चेव ३, दो किरियाओ पं० तं० - काइया चेव अहिगरणिया चेव ४, काइया किरिया दुविहा पन्नत्तातं० -अणुवरयकायकिरिया चेव, दुप्पउत्तकायकिरिया चेव ५, अहिकरणिया किरिया दुविहा पन्नत्ता, तं० - संजोयणाधिकरणिया चेव निव्वत्तणाधिकरणिया चेव ६,
दो किरियाओ पं० २० - पाउसिया चेव पारियावणिया चेव ७, पाउसिया किरिया दुविहा पं० २० - जीवपाउसिया चेव अजीवपाउसिया चेव ८, पारियावणिया किरिया दुविहा पं० २० - सहत्थपारियावणिया चेव परहत्थपारियावणिया चेव ९,
दो किरियाओ पं० तं० - पाणातिवायकिरिया चेव अपञ्चक्खाणकिरिया चेव १०, पाणातिवायकिरिया दुविहा पं० तं० - सहत्थपाणातिवायकिरिया चेव परहत्थपाणातिवायकिरिया चेव ११, अपञ्चक्खाणकिरिया दुविहा पं० २० - जीवअपञ्चखाणकिरिया चेव अजीवअपचकक्खाणकिरिया चेव १२, दो किरियाओ पं० २० - आरंमिया चेव परिग्गहिया चेव १३, आरंभिया किरिया दुविहा पं० तं० -जीवआरंभिया चेव अजीवआरंभिया चेव १४, एवं परिग्गहियावि १५, दो फिरियाओ पं० तं०-मायावत्तिआचेवमिच्छादसणवत्तिया चेव १६, मायावत्तिया किरिया दुविहा पं० २० -आयभाववंकणताचेव परभाववंकणता चेव १७, मिच्छादसणवत्तिया किरिया दुविहा पं० - ऊणाइरित्तिमिच्छादसणवत्तिया चेव तव्वइरित्तमिच्छादसणवत्तिया चेव
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org