________________
स्थानं -१, - उद्देशकः
४३ मू. (५२) एगेजंबूद्दीवे २ सव्वदीवसमुद्दाणंजाव अद्धंगुलगंचकिंचिविसेसाहिएपरिक्खेवेणं
वृ. जम्ब्वा-वृक्षविशेषेणोपलक्षितोदीपः जम्बूद्वीपः द्वीप इति नाम सामान्यं यावद्ग्रहणादेवं सूत्रं द्रष्टव्यम्-‘सव्वभंतरए सव्वखुट्टाए वट्टे तेल्लापूयसंठाणसंठिए एगं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं तिन्नि जोयणसयसहस्साइं सोलससहस्साइं दोन्नि सयाइं सत्तावीसाइं तिन्नि कोसाअठ्ठावीसंधणुसयंतेरस अंगुलाइंअद्धंगुलंच किंचिविसेसाहिए परिक्खेवेणं'ति, सुगममेतत्, उक्तविशेषणश्च जम्बूद्वीप एक एव, अन्यथा अनेकऽपि ते सन्तीति॥
अनन्तरंजम्बूद्वीप उक्त इति तत्प्ररूपकस्य भगवतो महावीरस्यैकतामाह -
मू. (५३) एगे समणे भगवं महावीरे इमीसे ओसप्पिणीए चउव्वीसाए तित्थगराणं चरमतित्थयरे सिद्धे बुद्धे मुत्ते जाव सव्वदुक्खप्पहीणे
__वृ. 'एगे समणे'इत्यादि, एकः-असहायः, अस्य च सिद्ध इत्यादिना सम्बन्धः, श्राम्यतितपस्यतीति श्रमणः, भज्यत इति भगः-समग्रैश्वर्यादिलक्षणः, उक्तं च - ॥१॥ “ऐश्वर्यस्य समग्रस्य, रूपस्य यशसः श्रियः।
धर्मस्याथ प्रयत्नस्य, षण्णां भग इतीङ्गना ॥" इति, स विद्यते यस्येति भगवान्, तथा विशेषेणेरयति-मोक्षप्रति गच्छति गमयति वा प्राणिनः प्रेरयति वा-कर्माणि निराकरोति वीरयति वा-रागादिशत्रून् प्रतिपराक्रमयति इति वीरः, निरुक्तितो वा वीरो, यदाह॥१॥ . “विदारयति यत्कर्म, तपसा च विराजते ।
तपोवीर्येण युक्तश्च, तस्माद वीर इति स्मृतः॥" .. - इतरवीरापेक्षया महांश्चासौ वीरश्चेति महावीरः, भाष्योक्तं च - ॥१॥ 'तिहुयणविक्खायजसो महाजसो नामओ महावीरो ।
विक्कतो य कसायाइसत्तुसेन्नप्पराजयओ। ईरेइ विसेसेण व खिवइ कम्माई गमयइ सिवं वा । ___ गच्छइ अ तेण वीरो स महं वीरो महावीरो ॥"त्ति अस्यामवसर्पिण्यां चतुर्विशतेस्तीर्थकराणां मध्ये चरमतीर्थकरः सिद्ध:-कृतार्थो जातः बुद्धः-केवलज्ञानेन बुद्धवान् बोध्यं मुक्तः-कर्मभिः यावत् करणात् 'अंतकडे' अन्तो भवस्य कृतो येन सोऽन्तकृतः ‘परिनिव्वुडे' परिनिर्वृतः कर्मकृ तविकारविरहात् स्वस्थीभूतः, किमुक्तं भवति ? -सव्वदुक्खप्पहीणे-सर्वाणि शारीरादीनि दुःखानि प्रक्षीणानि प्रहीणानि वा यस्य स सर्वदुःखप्रक्षीणः सर्वदुःखप्रहीणो वा, सर्वत्र बहुव्रीहौ क्तान्तस्य यः परनिपातः स आहिताग्न्यादिदर्शनादिति,इहचतीर्थकरेष्वेतस्यैवैकत्वं मोक्षगमने, न तुऋषभादीनां, दशसहस्रादिपरिवृतत्वेन तेषां सिद्धत्वाद्, उक्तं च॥१॥ ‘एगो भगवं वीरो तेत्तीसाऍ सह निव्वुओ पासो ।
छत्तीसएहिं पंचहिं सएहिं नेमी उ सिद्धि गओ ॥' इत्यादि एकाकी वीरो निर्वृत इत्युक्तं, निर्वृतिक्षेत्रासन्नानि चानुत्तरविमानानीति तन्निवासिदेव
मानमाह
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org