________________
३९२
स्थानाङ्ग सूत्रम् ६/-/५५८
रूपतप्पभा, छ विजुकमारिमहत्तरितातो पं० २०-आला सक्का सतेरा सोतामणी इंदा घणविजुया
मू. (५५९) धरणस्स णं नागकुमारिदस्स नागकुमाररन्नो छ अग्गमहिसीओ पं० तं०आला सक्का सतेरा सोतामणी इंदा धणविज्जुया । भूताणंदस्स णं नागकुमारिंदस्स नागकुमाररन्नो छ अग्गमिसीओ, पं० २०-रूवा रूवंसा सूरूनवा रूववती रूवकंता रुवप्पभा, जधा धरणस्स तधा सव्वेसिं दाहिणिल्लाणं जाव धोसस्स, जधा भूताणंदस्स तथा सव्वेसिं उत्तरिल्लाणं जाव महाधोसस्स।
मू. (५६०) धरणस्स णं नागकुमारिंदस्स नागकुमाररन्नो छस्सामाणियसाहस्सीओ पन्नत्तातो, एवं भूताणंदस्सवि जाव महाधोसस्स।
वृ. देवप्रत्यासत्या सक्केत्यादिकान्यग्रमहिष्यादिसूत्राणि चावग्रहमतिसूत्रादर्वाग्वर्तीनि, कण्ठ्यानि च, नवरं देवानां जात्यपेक्षया अवस्थितरूपाः षट् लेश्या अवगन्तव्या इति अनन्तरं देववक्तव्यतोक्ता।
देवाश्च भ वप्रत्यययादेव विशिष्टमतिमन्तो भवन्तीति मतिभेदान् सूत्रचतुष्टयेनाह
मू. (५६१)छब्बिहा उग्गहमती पं०२०-खिप्पमोगिण्हति बहुमोगिण्हतिबहुविधमोगिण्हति धुवमोगिण्हति अनिस्सियमोगिण्हइअसंदिद्धमोगिण्हइ ।छविहाईहामतीपं० तं०-खिप्पमीहति बहुमीहति जाव असंदिद्धमीहति । छव्विधा अवायमती पं० तं०-खिप्पमवेति जाव असंदिद्धं अवेति,छविधाधारणा पं० तं०-बहुंधारेइबहुविहंधारेइपोराणंधारेति दुद्धरंधारेति अनिस्सितं धारेति असंदिद्धंधारेति।
वृ. 'छविहा उग्गहे'त्यादि मतिः-आभिनिबोधिकं, सा चतुर्विधा, अवग्रहेहापायधारणाभेदात्, तत्रावग्रहः प्रथमं सामान्यार्थग्रहणं तद्रूपा मतिरवग्रहमतिः, इयं च द्विविधाव्यञ्जनावग्रहमतिरावग्रहमतिश्च, तत्रार्थावग्रहमतिर्द्विधानिश्चयतो व्यवहारतश्च, तत्र व्यञ्जनावग्रहोत्तरकालमेकसामयिकी प्रथमा, द्वितीया त्वन्तर्मुहूर्तप्रमाणा अवायरूपा अपि सा ईहापाययोरुत्तरयोः कारणत्वादवग्रहमतिरित्युपचरितेति, यंत आह॥१॥ “सामन्नमेत्तगहणं नेच्छइओ समयमोग्गहो पढमो।
तत्तोऽनंतरमीहियवत्थुविसेसस्स जोऽवाओ। ॥२॥
सो पुणईहावायावेक्खाउ अवग्गहोत्ति उवयरिओ ।
एस विसेसावेखं सामन्नं गेण्हए जेण॥ ॥३॥ तत्तोऽनंतरमीहा तत्तोऽवाओ यतव्विसेसस्स ।
इय सामन्नविसेसावेक्खा जावंतिमो भेओ॥ ॥४॥ सव्वत्थेहावाया निच्छयओ मोत्तुमाइ सामन्नं ।
संववहारत्थं पुण सव्वत्थावग्गहोवाओ। ॥५॥ तरतमजोगाभावेऽवाउब्विय धारणा तदंतंमि।
सव्वत्थ वासणा पुण भणिया कालंतरसइत्ति॥" तत्रव्यवहारावग्रहमतिमाश्रित्य प्रायः षड्विधत्वं व्याख्येयमिति, तद्यथा-क्षिप्रमवगृह्णतितूल्यादिस्पर्श क्षयोपशमपटुत्वादचिरेणैव वेत्ति मतिस्तद्विशिष्टः पुरुषो वेति, 'बहु'ति शय्यायां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org