________________
३८४
निव्वुइसुहजणियरुई जिणवयणसुई जए दुलहा ।।” - इति श्रुतस्य वा श्रद्धानता दुर्लभा, उक्तं च“आहच्च सवणं लद्धुं, सद्धा परमदुल्लहा । सोच्चा आउयं मग्गं, बहवे परिभस्सइ ॥ "
तथा श्रद्धितस्य वा सामान्येन प्रतीतस्य वोपपत्तिभिरथवा प्रीतिकस्य - स्वविषये उत्पादितप्रीतेः रोचितस्य वा चिकीर्षितस्य सम्यग् - यथावत् कायेन शरीरेण न मनोरथमात्रेणाविरतवत् स्पर्शनता-स्पर्शनमिति, यदाह -
11911
11911
स्थानाङ्ग सूत्रम् ६/१/५२८
“धम्मं पिहुं सद्दहंतया, दुल्लहया काएण फासया ।
इह कामगुणेसु मुच्छिया, समयं गोयम ! मा पमायए ॥” इति, मनुष्यभवादीनां च दुर्लभत्वं प्रमादादिप्रसक्तप्राणिनामेव न सर्वेषामिति, यतो मनुष्यभवमाश्रित्याभिहितम्
11911
“एयं पुण एवं खलु अन्नाणपमायदोसओ नेयं । दीहा कायठिई भणिया एगिंदियाईणं ॥ एसा य असइदोसासेवणओ धम्मवजचित्ताणं । ताम्मे इव्वं सम्मं सइ धीरपुरिसेहिं ॥” ति,
मानुषत्वादीनि च सुलभनि दुर्लभानि च भवन्तीन्द्रियार्थानां संवरे असंवरे च सति, तयोश्च सतोः सातासाते स्तस्तत्-क्षयश्च प्रायश्चित्ताद् भवतीतिन्द्रियार्थानिन्द्रियसंवरासंवरौ सातासाते प्रायश्चित्तं च प्ररूपयन् सूत्रषट्कमाह-सुगमञ्चेदं,
मू. (५२९) छ इंदियत्था पं० तं० - सोइंदियत्थे जाव फासिंदियत्थे नोइंदियत्थे ।
॥२॥
वृ. नवरं 'छ इंदियत्थ' त्ति मनस आन्तरकरणत्वेन करणत्वात् करणस्य चेन्द्रियत्वात् तन्त्रान्तररूढ्या वा मनस इन्द्रियत्वात् तद्विषयस्येन्द्रियार्थत्वेन षडिन्द्रियार्था इत्युक्तं, तत्र श्रोत्रेन्द्रियादीनामर्था-विषयाः शब्दादयः, 'नोइंदियत्थ' त्ति औदारिकादित्वार्थपरिच्छेदकत्वलक्षणधर्म्मद्वयोपेतमिन्द्रियं तस्यौदारिकादित्वधर्मलक्षणदेशनिषेधात् नोइन्द्रियं मनः सादृश्यार्थत्वाद्वा नोशब्दास्यार्थपरिच्छेदकत्वेनेन्द्रियाणां सध्शमिति तत्सहचरमिति वा नोइन्द्रियमनस्तस्यार्थो विषयो जीवादिः नोइन्द्रियार्थः इति ।
मू. (५३०) छव्विहे संवरे पं० तं० - सोतिंदियसंवरे जाव फासिंदियसंवरे नोइंदितसंवरे, छव्विहे असंवरे पं० तं० - सोइंदिअसंवरे जाव फासिंदित असंवरे नोइंदित असंवरे ।
मू. (५३१) छव्विहे साते पं० तं० - सोइंदियसाते जाव नोइंदियसाते, छव्विहे असाते पं० तं० - सोतिंदित असाते जाव नोइंदित असाते ।
वृ. श्रोत्रेन्द्रियद्वारेण मनोज्ञशब्दश्रवणतो यत्सातं सुखं तच्छ्रोत्रेन्द्रियसातमेवं शेषाण्यपि, तथा यदिष्टचिन्तनतस्तन्नोइन्द्रियसातमिति ।
मू. (५३२) छव्विहे पायच्छित्ते पं० तं० - आलोयणारिहे पडिक्कमणारिहे तदुभयारिहे विवेगारिहे विउस्सग्गारहे तवारिहे ।
वृ. आलोचनार्हं यद् गुरुनिवेदनया शुध्यति, प्रतिक्रमणार्हं यद् मिथ्यादुष्कृतेन, तदुभयाही
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International