________________
स्थानं - ५, - उद्देशकः -३
३६९
मू. (४९०) पंच पुरिसजाता पं० -हिरिसत्ते हिरिमणसत्ते चलसत्ते थिरसत्ते उदतणसत्ते
बृ. 'पंच पुरिसे' त्यादि, 'हिरिसत्ति' त्ति ह्रिया लज्जया सत्त्वं - परीषहेषु साधोः सङ्ग्रामादावितरस्य वा अवष्टम्भो - अविचलत्वं यस्यासौ ह्रीसत्त्वः, तथा ह्रियाऽपि मनस्येव सत्त्वं यस्य न देहे शीतादिषु कम्पादिविकारभावात् स ड्रीमनः सत्त्वः, चलं भङ्गुरं सत्त्वं यस्य स तथा, एतद्विपर्ययात् स्थिरसत्त्वः, उदयनं- उदयगामि प्रवर्द्धमानं सत्त्वं यस्य स तथा । अनन्तरं सत्त्वपुरुष उक्तः, स च भिक्षुरेवेति तत्स्वरूपप्रतिपादनाय दृष्टान्तदान्तिकसूत्रे ।
मू. (४९१) पंच मच्छा पं० तं० अनुसोतचारी पडिसोतचारि अंतचारी मज्झचारी सव्यचारी, एवमेव पंच भिक्खागा पं० तं० अनुसोयचारी जाव सव्वसोयचारी ।
वृ. पंच मच्छेत्यादिके आह-तत्र मत्स्यः प्राग्वत् भिक्षाकस्तु अनुश्रोतश्चारिवदनुश्रोतश्चारिप्रतिश्रयादारभ्य भिक्षाचारी स च प्रथमः, प्रतिश्रोतश्चारीव प्रतिश्रोतश्चारी दूरादारभ्य प्रतिश्रयाभिमुखचारीत्यर्थः, स च द्वितीयः, अन्तचारी पार्श्वचारीति तृतीयः, शेषौ प्रतीतौ । भिक्षाकाधिकारात्तद्विशेषं पञ्चधाऽऽह
मू. (४९२) पंच वणीमगा पं० तं०-अतिहिवणीमते किविणवणीमते माहणवणीमते साणवणीमते समणवणीमते ।
वृ. 'पंचे' त्यादि व्यक्तं, किन्तु परेषामात्मदुःस्थत्वदर्शनेनानुकूलभाषणतो यल्लभ्यते द्रव्यं सा वनी प्रतीता तां पिबति-आस्वादयति पातीति वेति वनीपः स एव वनीपको - याचकः, इह तु यो यस्यातिथ्यादेर्भक्तो भवति तं तत्प्रशंसनेन यो दानाभिमुखं करोति स वनीपक इति, तत्र भोजनकालोपस्थायी प्राधूर्णकोऽतिथिस्तद्दानप्रशंसनेन तद्भक्तात् यो लिप्सति सोऽ तिथिमाश्रित्य वनीपकोऽतिथिवनीपकः, यथा
119 11
"पाएण देइ लोगो उवगारिसु परिजिए व जुसिए वा । ty अद्धाखिनं अतिहिं पूएइ तं दाणं " इति,
'जुसिए' त्ति प्रीते तमिति तस्य दानं महाफलमिति शेषः, एवमन्येऽपि नवरं कृपण:रङ्कादयो दुःस्थाः, उदाहरणम्
119 11
“किमिणेसु दुम्मणेसु य अबन्धवायंकिजुंगियंगेसु । पाहिजे लोए दानपडागं हरइ देंतो
'आयंकि' त्ति रोगी ‘जुंगियंगो' व्यङ्गितः 'पूजाहार्ये 'ति पूजितपूजके माहना ब्राह्मणाः, तत्रोदाहरणं
119 11
बंभबंधुसुत्ति जन्ममात्रेण ब्रह्मबान्धवेषु निर्गुणेष्वपीत्यर्थः, यजनादीनि षट् कर्माणीति श्ववनीपको यथा
119 11
॥२॥
लोयाग्गहकारिषु भूमीदेवेसु बहुफलं दाणं ।
अवि नाम बंभबंधु किं पुण छक्कम्मनिरयाणं
"अवि नाम होज सुलभो गोणाईणं तणाइ आहारो । छिच्छिक्कारहयाणं नहु सुलभो होज सुणताणं केलासभवणा एए, गुज्झगा आगया महिं । चरंति जक्खरूवेणं, पूयाऽपूया हिताऽहिता
3 124
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org