________________
२०८
स्थानाङ्ग सूत्रम् ४/१/१६१ निवर्त्तते-न व्यावर्तत इत्येवंशीलमनिवर्ति प्रवर्द्धमानतरपरिणामादिति, भणितं च॥१॥ “निव्वाणगमणकाले केवलिणो दरनिरुद्धजोगस्स।
सुहुमकिरियाऽनियहि तइयं तनुकायकिरिस्स ॥" इति तृतीयः, तथा, 'समुच्छिन्नकिरिए'त्ति समुच्छिन्ना-क्षीणा क्रिया-कायिक्यादिका शैलेशीकरणे निरुद्धयोगत्वेन यस्मिंस्तत्तथा, 'अप्पडिवाए'त्ति अनुपरतिस्वभावामिति चतुर्थः, ॥१॥ (आह हि-)"तस्सेव य सेलेसीगयस्स सेलोव्व निप्पकंपस्स।
वोच्छिन्नकिरियमप्पडिवाई झाणं परमसुक्कं ।।" इति, इहचान्त्येशुक्लभेदद्वयेअयंक्रमः-केवली किलान्तर्मुहूर्तभाविनीपरमपदे भवोपग्राहिकर्मसु चंवेदनीयादिषु समुद्घाततो निसर्गेण वा समस्थितिषु सत्सु योगनिरोधं करीति, तत्र च॥१॥ ‘पज्जत्तमेत्तसन्निस्स जत्तियाईजहन्न जोगिस्स।
होति मनोदव्वाइंतव्वावारो यजम्मेत्तो॥ ॥२॥ तदसंखगुणविहीणे समए समए निरंभमाणो सो।
मनसो सव्वनिरोहं कुणइअसंखेजसमएहिं॥ ॥३॥ पज्जत्तमेत्तबिंदिय जहन्न वइजोगपज्जया जे उ ।
तदसंखगुणविहीणे समए समए निरंभंतो।। ॥४॥ सव्ववइजोगरोहं संखातीएहिं कुणइ समएहिं ।
तत्तो असुहुमपणगस्स पढमसमओववन्नस्स। ॥५॥ जो किर जहन्न जोगो तदसंखेज्जगुणहीणमेक्केके ।
समए निरुंभमाणो देहितभागंच मुंचतो। ॥६॥ रुंभइ स काययोगसंखाईतेहिं चेव समएहिं।
तो कयजोगनिरोहो सेलेसीभावणामेइ ॥
-शैलेशस्येव-मेरोरिव या स्थिरता सा शैलेशीति,॥१॥ 'हस्सक्खराइंमज्झेण जेण कालेणपंच भन्नति।
अच्छइ सेलिसिगओ तत्तियमेत्तं तओ कालं ॥ तनुरोहारंभाओ झायइ सुहुमकिरियानियहि सो।
वोच्छिन्नकिरियमप्पडिवाइं सेलेसिकालंमि॥" इति, अथ शुक्लध्यानलक्षणान्युच्यन्ते - 'अव्वहे'त्ति देवादिकृतोपसर्गादिजनितं भयं चलनं वाव्यथा तस्याअभावोअव्यथम्, तथादेवादिकृतमायाजनितस्य सूक्ष्मपदार्थविषयस्यचसंमोहस्यमूढताय निषेधादसम्मोहः, तथा देहादात्मनआत्मनो वा सर्वसंयोगोनां विवेचनं-बुध्ध्या पृथक्करणं विवेकः, तथा निःसङ्गतया देहोपधित्यागो व्युत्सर्ग इति । अत्र विवरणगाथा॥१॥ “चालिज्जइबीहेइ वधीरोन परीसहोवसग्गेहि।
सुहुमेसुन संमुज्झइ भावेसुन देवमायासु २॥ देहविवित्तं पेच्छइ अप्पाणं तहय सव्वसंजोगे ३ । देहोवहिवुस्सगं निस्संगो सव्वहा कुणइ ॥” इति,
॥२॥
॥२॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org