Page Text
________________
२२०
सूत्रकृताङ्ग सूत्रम् १/११/-/५१७
शोषं नीते जलौघे दिनकरकिरणैर्यान्त्यनन्ता विनाशं,
तेनोदासीनभावं व्रजति मुनिगणः कूपवप्रादिकार्ये ।। तदेवमुभयथापिभाषिते रजसः' कर्मण 'आयो लाभो भवतीत्यतस्तमायंरजसोमीनेनानवद्यभाषणेन वा 'हित्वा' त्यक्त्वा ‘ते’ अनवद्यभाषिणो 'निर्वाणं' मोक्ष प्राप्नुवन्तीति ॥ मू. (५१८) निव्वाणं परमं बुद्धा, नक्खत्ताण व चंदिमा।
तम्हा सदा जए दंते, निव्वाणं संधए मुनी। वृ, अपिच-निवृतिनिर्वाणं तत्परम-प्रधानं येषां परलोकार्थिनां बुद्धानां ते तथा तानेव बुद्धान् निर्वाणवादित्वेन प्रधानानित्येतद्दष्टान्तेन दर्शयति-यथा 'नक्षत्राणाम्' अश्विन्यादीनां सौम्यत्वप्रमाणप्रकाशकत्वैरधिकश्चन्द्रमाः।
एवं परलोकार्थिनांबुद्धानांमध्ये येस्वर्गचक्रवर्तिसंपन्निदानपरित्यागेनाशेषकर्मक्षयरूपं निर्वाणमेवाभिसंधाय प्रवृत्तास्तएव प्रधानानापरइति, यदिवायथा नक्षत्राणां चन्द्रमाःप्रधानभावमनुभवति एवं लोकस्य निर्वाणं परमं प्रधानमित्येवं 'वुद्धा' अवगततत्त्वाः प्रतिपादयन्तीति, यस्माच्च निर्वाणंप्रधानंतस्मात्कारणात् ‘सदा' सर्वकालं यतः' प्रयतःप्रयत्नवा इन्द्रियनोइन्द्रियदमनेन दान्तो 'मुनिः' साधुः 'निर्वाणमभिसंधयेत्' निर्वाणार्थं सर्वा क्रियाः कुर्यादित्यर्थ ॥ मू. (५१९) वुज्झमाणाण पाणाणं, किच्चंताण सकम्मुणा।
आघाति साहु तं दीवं, पतिढेसा पवुच्चई॥ वृ.किञ्चान्यत्-संसारसागरोतोभिर्मिथ्यात्वकषायप्रमादादिकैः ‘उह्यमानानां तदभिमुखं नीयमानानां तथा स्वकर्मोदयेन निकृत्यमानानामशरणानामसुमतांपरहितैकरतोऽकारणवत्सलस्तीर्थकृदन्यो वा गणधराचार्यादिकस्तेषामाश्वासभूतं 'साधुं' शोभनं द्वीपमाख्याति, यथा समुद्रान्तःपतितस्य जन्तोर्जलकल्लोलाकुलितस्य मुमूर्षोरतिश्रान्तस्य विश्रामहेतुं द्वीप कश्चित्साधुर्वत्सलतया समाख्याति।
एवं तं तथाभूतं 'द्वीप' सम्यग्दर्शनादिकं संसारभ्रमणविश्रामहेतु परतीर्थिकैरनाख्यातपूर्वमाख्याति, एवंचकृत्वा प्रतिष्ठानंप्रतिष्ठा-संसारभ्रमणविरतिलक्षणैषासम्यग्दर्शनाद्यवाप्तिसाध्या मोक्षप्राप्ति प्रकर्षेण तत्त्वज्ञैः 'उच्यते' प्रोच्यत इति ।। मू. (५२०) आयगुत्ते सया दंते, छिन्नसोए अनासवे ।
जे धम्मं सुद्धमक्खाति, पडिपुनमनेलिसं ॥ वृ. किंभूतोऽसावाश्वासद्वीपो भवति ? कीद्दग्विधेन वाऽसावाख्यायत इत्येतदाहमनोवाक्कायैरात्मा गुप्तो यस्य स आत्मगुप्तः, तथा सदा' सर्वकालमिन्द्रियनोइन्द्रिरयदमनेन दान्तोवश्येन्द्रियो धर्मध्यानध्यायी वेत्यर्थः । तथा छिन्नानि-त्रोटितानि संसारास्रोतांसि येन स तथा, एतदेव स्पष्टतरमाह-निर्गत आश्रवः-प्राणातिपातादिकः कर्मप्रवेशद्वाररूपो यस्मात्स निराश्रवो यएवंभूतःससमस्तदोषापेतंधर्ममा-ख्याति, किंभूतं धर्मं?-'प्रतिपूर्ण निरवयवतया सर्वविरत्याख्यं मोक्षगमनैकहेतुम् ‘अनीशम्' अनन्यसशमद्वितीयमितियावत्॥
-एवंभूतधर्मव्यतिरेकिणां दोषाभिधित्सयाऽऽहमू. (५२१) तमेव अविजाणंता, अबुद्धा बुद्धमानिनो।
बुद्धा मोत्ति य मन्नंता, अंत एते समाहिए।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003306 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 02 Sutrakrutang |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 484 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_sutrakritang |
| File Size | 11 MB |