Page Text
________________
३८
आचाराङ्ग सूत्रम् 9/19/२/- [नि. ८६]
भवन्ति,शेषास्तुत्रयोऽपिराशयः प्रत्येकमसंख्येयानांलोकानामाकाशप्रदेशराशिप्रमाणाभवन्ति, यथानिर्दिष्टक्रमेणचैते यथोत्तरंबहुतराः, यत उक्तम्- “सव्वत्थोवा बादरपुढविकाइयापज्जत्ता, बादरपुढविकाइया अपज्जत्ता असंखेनगुणा,सुहुमपुढविकाइया अपज्जत्ता असंखेज्जगुणा सुहुमपुढविकाइया पज्जत्ता असंखेज्जगुणा" ।। प्रकारान्तरेणापि राशित्तस्यस्य परिमाणं दर्शयितुमाह नि. [८७] पत्थेण व कुडवेण वजह कोइ मिणिज्ज सव्वधन्नाई।
एवं मविज्जमाणा हवंति लोया असंखिज्जा ॥ वृ. यथा प्रस्थादिना कश्चित्सर्वधान्यानि मिनुयाद्, एवमसद्भावप्रज्ञापनाङ्गीकरणाल्लोकं कुडवीकृत्याजघन्योत्कृष्टावगाहनान्पृथिवीकायिकजीवान्यदिमिनोतिततोऽसंख्येयान्लोकान् पृथिवीकायिकाः पूरयन्ति॥पुनरपि प्रकारान्तरेण परिमाणमाह - नि. [८८] लोगागासपएसे इक्किक्कं निक्खिवे पुढविजीवं।
एवं मविजमाणा हवंति लोआ असंखिज्जा ।। वृ. स्पष्टा ।। साम्प्रतं कालतःप्रमाण निर्दिदिक्षुः क्षेत्रकालयोः सूक्ष्मबादरत्वमाहनि. [८९] निउणो उ होइ कालो तत्तो निउणयरयं हवइ खित्तं ।
अंगुलसेढीमित्ते ओसप्पिणीओ।असंखिज्जा । वृ. 'निपुणः सूक्ष्मः कालः' समयात्मकः, ततोऽपिसूक्ष्मतरं क्षेत्रं भवति, यतोऽङ्गुलीश्रेणिमात्रक्षेत्रप्रदेशानां समयापहारेणासंख्येया उत्सर्पिण्यवसर्पिण्योऽपक्रामन्तीत्यतः कालात् क्षेत्रं सूक्ष्मतरम्।।प्रस्तुतं कालतः परिमाणं दर्शयितुमाह - नि. [९०] अणुसमयं च पवेसो निक्खमणंचेवपुढविजीवाणं।
काए कायट्ठिइया चउरो लोया असंखिज्जा ।। वृ. तत्रजीवाः पृथिवीकायेऽनुसमयंप्रविशन्तिनिष्कामन्ति च, एकस्मिन्, समये कियता निष्क्रमः प्रवेशश्च १-२, तथा विवक्षितेच समये कियन्तः पृथिवीकायपरिणताः सम्भवन्ति ३, तथा कियती च कायस्थिति ४ रित्येते चत्वारो विकल्पाः कालतोऽभिधीयन्ते, तत्रासंख्येयलोकाकाशप्रदेशपरिमाणाः समयेनोत्पद्यन्ते विनश्यन्ति च, पृथिवीत्वेन परिणता अप्यसंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणाः, तथा कायस्थितिरपि मृत्वा मृत्वाऽसंख्येयलोकाकशप्रदेश-परिमाणं कालं तत्र तत्रोत्पद्यन्त इति, एवं क्षेत्रकालाभ्यां परिमाणं प्रतिपाद्य परस्परावगाहप्रतिपिपादयिषयाऽऽहनि. [९१] बायरपुढविक्काइयपज्जत्तो अन्नमनमोगाढो।
सेसा ओगाहंते सुहुमा पुण सव्वलोगंमि॥ वृ. बादरपृथिवीकायिकः पर्याप्तो यस्मिन्नाकाशखण्डे अवगाढः तस्मिन्नेवाकाशखण्डेऽपरस्यापि बादरपृथिवीकायिकस्य शरीरमवागाढमिति, शेषास्तु अपर्याप्तकाः पर्याप्तकनिश्रया समुत्पद्यमाना अनन्तरप्रक्रियया पर्याप्तकावगाढाकाशप्रदेशावगाढाः, सूक्ष्माः पुनः सर्वस्मिन्नपि लोकेऽवगाढा इति।।उपभोगद्वारमाहनि. [९२] चंकमणे यट्ठाणे निसीयण तुयट्टणे यकयकरणे।
उच्चारे पासवणे उवगरणाणंच निक्खिवणे॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003305 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 01 Aacharang |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 468 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_acharang |
| File Size | 10 MB |