SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 752
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ । |m परि प्र परि अष्टमाध्यायस्य चतुर्थः पादः ७३५ धातुः | उपसर्ग: । शब्दरूपम् भाषार्थ: ३. पू । प्र प्रपवनम् अति पवित्र करना। परिपवनम् सर्वत: पवित्र करना। . कमि प्रकमनम् अति कामना करना। परि परिकमनम् सर्वत: कामना करना। ५. गमि प्र प्रगमनम् प्रस्थान करना। परि परिगमनम् सर्वत्र गमन करना। ६. प्यायी प्रप्यायनम् अति बढ़ना। परिप्यायनम् । सर्वत: बढ़ना। ७. वेप । प्र । प्रदेपनम् अति कांपना। परि । परिवेपनम् । सर्वत: कांपना। आर्यभाषा: अर्थ-(संहितायाम्) सन्धि-विषय में (उपसर्गस्य) उपसर्ग के (रात्) रेफ से परवर्ती (भा०) भा, भू, पू, कमि, गमि, प्यायी, वेप इन धातुओं से विहित (अच:) अच् से उत्तरवर्ती (कृति) कृत्-प्रत्यय के (न:) नकार के स्थान में (ण:) णकार आदेश (न) नहीं होता है। उदा०-उदाहरण और उनका भाषार्थ संस्कृत-भाग में लिखा है। सिद्धि-(१) प्रभानम् । यहां प्र-उपसर्गपूर्वक 'भा दीप्तौं' (अदा०प०) धातु से ल्युट् च (३।३ ।११५) से भाव अर्थ में 'ल्युट्' प्रत्यय है। युवोरनाकौ' (७।१।१) से यु' को 'अन' आदेश है। इस सूत्र से प्र-उपसर्ग के रेफ से परवर्ती, 'अन' कृत्-प्रत्यय के नकार को णकार आदेश का प्रतिषेध होता है। परि-उपसर्ग में परिभानम् । (२) प्रभवनम् । प्र-उपसर्गपूर्वक 'भू सत्तायाम्' (भ्वा०प०) धातु से पूर्ववत् । परि-उपसर्ग में-परिभवनम् । (३) प्रपवनम् । प्र-उपसर्गपूर्वक पूज पवने' (भ्वा०आ०) धातु से पूर्ववत् । परि-उपसर्ग में-परिपवनम् ।। (४) प्रकमनम् । प्र-उपसर्गपूर्वक 'कमु कान्तौ' (भ्वा०आ०) धातु से पूर्ववत् । परि-उपसर्ग में-परिकमनम् । (५) प्रगमनम्। प्र-उपसर्गपूर्वक 'गम्लु गतौ' (भ्वा०प०) धातु से पूर्ववत् । परि-उपसर्ग में-परिकमनम्। (६) प्रप्यायनम् । प्र-उपसर्गपूर्वक 'ओप्यायी वृद्धौ' (भ्वा०आ०) धातु से पूर्ववत् । परि-उपसर्ग में-परिप्यायनम् । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003301
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 06
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1999
Total Pages802
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy