SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 78
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ पञ्चमाध्यायस्य प्रथमः पादः (७) सप्ततिः । सप्तदशत्+जस्+ति। सप्त+ति। सप्तति+सु। सप्ततिः । यहां सप्तदशत् (सात दशत्-दहाई के जोड़े) शब्द से इस सूत्र से 'ति' प्रत्यय निपातित है। (८) अशीतिः । अष्टदशत्+जस्+ति। अशी-ति । अशीति+सु। अशीतिः । यहां अष्टदशत् (आठ दशत्-दहाई के जोड़े) शब्द से इस सूत्र से 'ति' प्रत्यय और 'अष्टदशत्' के स्थान में 'अशी' आदेश निपातित है। (९) नवतिः । नवदशत्+जस्+ति । नव+ति। नवति+सु । नवतिः । यहां नवदशत् (नौ दशत्-दहाई के जोड़े) शब्द से इस सूत्र से 'ति' प्रत्यय और 'नवदशत्' के स्थान में नव' आदेश निपातित है। (१०) शतम् । दशदशत्+जस्+त । श+त। शत+सु। शतम्। यहां दशदशत् (दश दशत् दहाई के जोड़े) शब्द से इस सूत्र से 'त' प्रत्यय और 'दशदशत्' के स्थान में 'श' आदेश निपातित है। निपातनम् (५) पञ्चद्दशतौ वर्गे वा ५६ । प०वि०-पञ्चत्-दशतौ १।२ वर्गे ७।१ वा अव्ययपदम् । स०-पञ्चच्च दशच्च तौ पञ्चद्दशतौ (इतरेतरयोगद्वन्द्व:)। अनु०-तत्, अस्य, परिमाणम् इति चानुवर्तते । अन्वय:-तदस्य परिमाणं पञ्चद्दशतौ वा वर्गे। अर्थ:-'तदस्य परिमाणम्' इत्यस्मिन् विषये पञ्चद्दशतौ शब्दौ विकल्पेन निपात्येते वर्गेऽभिधेये। उदा०-(पञ्चत्) पञ्च परिमाणमस्य-पञ्चद् वर्ग: । पञ्चको वर्ग: । (दशत्) दश परिमाणमस्य-दशद् वर्ग: । दशको वर्ग:। आर्यभाषा: अर्थ-(तदस्य परिमाणम्) वह है परिमाण इसका' इस विषय में (पञ्चद्दशतौ) पञ्चत्, दशत् शब्द (वा) विकल्प से निपातन किये जाते हैं (वर्गे) यदि वहां वर्ग=समुदाय अर्थ अभिधेय हो। उदा०-(पञ्चत्) पांच है परिमाण इस वर्ग का यह-पञ्चत् वर्ग, पञ्चक वर्ग। (दशत्) दश है परिमाण इस वर्ग का यह-दशत् वर्ग, दशक वर्ग। सिद्धि-(१) पञ्चत् । पञ्चत्+जस्+डति। पञ्च्+अत् । पञ्चत्+सु। पञ्चत्। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003299
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 04
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1998
Total Pages536
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size20 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy