SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 392
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३७५ पञ्चमाध्यायस्य चतुर्थः पादः सिद्धि-सामिकृतम् । सामि+सु+कृत+सु। सामि+कृत । सामिकृत+सु । सामिकृतम्। यहां सामि शब्द उपपद होने पर क्त-प्रत्ययान्त कृत' शब्द से इस सूत्र से 'कन्' प्रत्यय का प्रतिषेध है। 'सामि (२।१।२७) से तत्पुरुष समास होता है। ऐसे हीसामिभुक्तम्, अर्धकृतम्, नेमकृतम् । कन् (३) बृहत्या आच्छादने।६। प०वि०-बृहत्या: ५।१ आच्छादने ७।१। अनु०-कन् अनत्यन्तगतौ इति चानुवर्तते। 'न' इति च नानुवर्तते। अन्वय:-अनत्यन्तगतौ बृहत्या: कन्, आच्छादने। अर्थ:-अनत्यन्तगतौ-अशेषसम्बन्धाभावेऽर्थे वर्तमानाद् बृहती-शब्दात् प्रातिपदिकात् कन् प्रत्ययो भवति, आच्छादनेऽभिधेये। उदा०-अनत्यन्ता बृहती-बृहतिका। आर्यभाषा: अर्थ-(अनत्यन्तगतौ) अशेष-सम्बन्ध के अभाव अर्थ में विद्यमान (बृहत्याः) बृहती प्रातिपदिक से (कन्) कन् प्रत्यय होता है (आच्छादने) यदि वहां आच्छादन वस्त्र अर्थ अभिधेय हो। उदा०-अनत्यन्त बृहती-बृहतिका (चदरिया)। सिद्धि-बृहतिका । बृहती+सु+कन्। बृहति+क। बृहतिक+टाप् । बृहतिका+सु। बृहतिका। यहां अनत्यन्तगति अर्थ में विद्यमान बृहती' शब्द से आच्छादन अर्थ अभिधेय में इस सूत्र से 'कन्' प्रत्यय है। केऽण:' (७।४।१३) से अंग के अण् (ई) को ह्रस्व होता है। . स्वार्थिकप्रत्ययप्रकरणम् ख:(१) अषडक्षाशितङ्ग्वलङ्कर्मालम्पुरु षाध्युत्तरपदात् खः ७। प०वि०- अषडक्ष-आशितगु-अलङ्कर्म-अलम्पुरुष-अध्युत्तरपदात् ५।१ ख: १।१। स०-अधि उत्तरपदं यस्य तत्-अध्युत्तरपदम् । अषडक्षश्च आशितगु च अलङ्कर्मा च अलम्पुरुषश्च अध्युत्तरपदं च एतेषां समाहार: Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003299
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 04
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1998
Total Pages536
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size20 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy