________________
अण्-अञ्
पञ्चमाध्यायस्य तृतीय पादः
(६) पर्वादियौधेयादिभ्योऽणञौ ।११७ |
प०वि०-पर्वादि-यौधेयादिभ्यः ५ । ३ अण्-अत्रौ १।२ ।
सo - पर्शुरादिर्येषां ते पर्वादयः, यौधेय आदिर्येषां ते यौधेयादयः, पर्वादयश्च यौधेयादयश्च ते पश्वदियौधेयादय:, तेभ्यः पश्वदियौधेयादिभ्यः (बहुव्रीहिगर्भितइतरेतरयोगद्वन्द्वः) । अण् च अञ् च तौ अणञौ (इतरेतरयोगद्वन्द्वः) ।
३६७
अनु०-आयुधजीविसङ्घाद् इत्यनुवर्तते ।
अन्वयः - आयुधजीविसङ्घेभ्यः पश्वदियौधेयादिभ्योऽणञौ । अर्थ:- आयुधजीतिसङ्घवाचिभ्यः पश्वदिभ्यो यौधेयादिभ्यश्च प्रातिपदिकेभ्यः स्वार्थे यथासंख्यमणत्रौ प्रत्ययौ भवतः ।
उदा० - ( पर्वादिः) पर्शुरेव पार्शव:, पार्शवौ, पर्शवः । असुर एव-आसुरः, आसुरौ, असुरा:, (अण् ) इत्यादिकम् । (यौधेयादिः) यौधेय एव-यौधेयः, यौधेयौ, यौधेयाः । कौशेय एव - कौशेयः, कौशेयौ, कौशेयाः ( अञ्) इत्यादिकम् ।
(१) पर्शु । असुर। रक्षस् । वाल्हीक । वयस् । मरुत् । दशार्ह । पिशाच। विशाल। अशनि । कार्षापण । सत्वत् । वसु । इति पर्श्वोदय: ।। (२) योधेय । कौशेय । क्रोशेय । शौक्रेय । शौभ्रेय । धार्तेय । वार्तेय । जाबाले । त्रिगर्त । भरत । उशीनर । इति यौधेयादय: 11
1
1
1
आर्यभाषाः अर्थ- (आयुधजीविसङ्घात् ) शस्त्रजीवी संघवाची (पश्वादियौधेयादिभ्यः) पर्शु - आदि और यौधेय - आदि प्रातिपदिकों से स्वार्थ में (अणत्रौ ) यथासंख्य अण् और अञ् प्रत्यय होते हैं ।
Jain Education International
उदा०
- (पर्थ्यादि) पर्शु ही पार्शव । असुर ही आसुर (अण् ) इत्यादि। यहां बहुवचन में पूर्ववत् 'अण्' प्रत्यय का लुक् होता है- बहुत पर्शु ही- पर्शु । बहुत असुर ही - असुर । ( यौधेयादि) यौधेय ही - यौधेय । शौक्रेय ही शौक्रेय ( अञ्) इत्यादि। यहां बहुवचन में पूर्ववत् 'अञ्' प्रत्यय का लुक् होता है- बहुत यौधेय ही यौधेय। बहुत शौक्रेय ही- शौक्रेय ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
