SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 69
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३२ पाणिनीय-अष्टाध्यायी-प्रवचनम् उदा०-(संज्ञा) सुराज्ञी/अतिराज्ञी नाम ग्रामः । (छन्दः) गौः पञ्चदाम्नी । पांच दाम-बन्धनोंवाली गौ। एकदाम्नी । एक बन्धनवाली गौ। द्विदाम्नी। दो बन्धनोंवाली गौ। एकमूर्नी। एक मूर्धावाली गौ। समानमूर्नी। तुल्य मूर्धावाली गौ। सिद्धि-(१) सुराज्ञी। सु+राजन् । सुराजन्+डीप्। सुराजन्+ई। सुराज्ञ्+ई। सुराज्ञी+सु । सुराज्ञी। यहां सब कार्य बहुराज्ञी (४।१।२८) के समान है। ऐसे ही-अतिराज्ञी। (२) पञ्चदाम्नी। इसकी सिद्धि द्विदाम्नी (४११।२८) के समान है। (३) एकमूी । एक+मूर्धन्। एकमूर्धन्+डीप्। एकमूर्धन्+ई। एकमूर्जी+सु। एकमुनीं। पूर्ववत्। नित्यं डीप(२६) केवलमामकभागधेयपापापरसमानार्यकृत सुमङ्गलभेषजाच्च ।३०। प०वि०-केवल-मामक-भागधेय-पाप-अपर-समान-आर्यकृतसुमङ्गल-भेषजात् ५।१ च अव्ययपदम् । स०-केवलश्च मामकश्च भागधेयश्च पापश्च अपरश्च समानश्च आर्यकृतश्च सुमङ्गलश्च भेषजं च एतेषां समाहार:-केवल०भेषजम्, तस्मात्-केवल०भेषजात् (समाहारद्वन्द्व:)। अनु०-डीप्, नित्यम्, संज्ञाछन्दसोरिति चानुवर्तते। अन्वयः-संज्ञाछन्दसो: केवल०भेषजाच्च स्त्रियां नित्यं डीप। अर्थ:-संज्ञायां छन्दसि च विषये केवलादिभ्य: प्रातिपदिकेभ्योऽपि स्त्रियां नित्यं डीप् प्रत्ययो भवति। उदाहरणम् प्रातिपदिकम् संज्ञायाम् छन्दसि भाषायाम् भाषार्थ: (१) केवलः केवली केवली केवला अकेली। (पै०सं० १६ ।२०।१) (२) मामक: मामकी मामकी मामिका मेरी। (पै०सं० ६।६।८) (३) भागधेयः भागधेयी भागधेयी भागधेया भागवाली। (तै०सं० १।३।१२।१) Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003298
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1998
Total Pages624
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy