SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 43
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ पाणिनीय-अष्टाध्यायी-प्रवचनम् (३) प्रातिपदिक (१) देवः । देव+सु। देवः। ___ यहां प्रथम कृदन्त देव' शब्द की कृत्तद्धितसमासाश्च' (१।२।४६) से प्रातिपदिक संज्ञा और उससे इस सूत्र से 'सु' प्रत्यय होता है। पूर्ववत् रुत्व और विसर्जनीय आदेश होता है। (२) देवान् । देव+शस् । देव+अस् । देवा+स्। देवान्। यहां देव' शब्द से 'शस्' प्रत्यय, 'प्रथमयो: पूर्वसवर्णः' (६।१।१०१) से पूर्व सवर्ण दीर्घ और तस्माच्छसो न: पुंसि (६।१।१०२) से 'शस्' के स्' को न्' आदेश होता है। (३) देवेन । देव+टा। देव+इन। देवेन। यहां देव' शब्द से 'टा' प्रत्यय, 'टाङसिङसामिनात्स्या:' (७।१।१२) से 'टा' के स्थान में इन' आदेश होता है। (४) देवैः । देव+भिस् । देव+ऐस् । देवैः । यहां देव' शब्द से भिस्' प्रत्यय और अतो भिस ऐस्' (७।१।९) से भिस्' के स्थान में ऐस्' आदेश होता है। (५) देवाय । देव-डे । देव+य। देवाय । यहां देव' शब्द से डे' प्रत्यय, 'डेर्य:' (७।१।१३) से डे' के स्थान में य' आदेश और सुपि च' (७।३।१०२) से अंग को दीर्घ होता है। (६) देवेभ्यः । देव+भ्यस् । देवे+भ्यः । देवेभ्यः । यहां देव' शब्द से 'भ्यस्' प्रत्यय और बहुवचने झल्येत्' (७।३।१०३) से अंग को ए' आदेश होता है। (७) देवात् । देव+डसि । देव+आत्। देवात्। यहां देव' शब्द से ‘डसि' प्रत्यय और पूर्ववत् (७।१।१२) से ‘डसि' के स्थान में 'आत्' आदेश होता है। (८) देवस्य । देव+डस् । देव+स्य। देवस्य । यहां देव' शब्द से ‘ङस्' प्रत्यय और पूर्ववत् (७।१।१२) से ‘डस्' के स्थान में स्य' आदेश होता है। (९) देवयोः । देव+ओस् । देवे+ओः । देवयोः । यहां देव' शब्द से 'ओस्' प्रत्यय और ओसि च (७।३।१०४) से अंग को 'ए' आदेश होता है। (१०) देवानाम् । देव+आम् । देव+नुट्+आम्। देव+नाम् । देवानाम् । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003298
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1998
Total Pages624
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy