________________
तृतीयाध्यायस्य प्रथमः पादः उसने चोरी की। (ग्लुचु) अग्लुचत्, अग्लोचीत् वा। उसने चोरी की। (ग्लुञ्चु) आलुचत, अग्लुञ्चीत् वा । उसने गति की। (शिव) अश्वत्, अश्वयीत्, अश्विश्वियत् । उसने गति अथवा वृद्धि की।
सिद्धि-(१) अजरत् । न वयोहानौं' (भ्वा०प०) यहां चिल' प्रत्यय के स्थान में 'अङ्' आदेश है। ऋदशोऽङि गुणः' (७।४।१६) से 'जृ' को गुण (जर्) होता है।
(२) अजारीत् । यहां पूर्वोक्त धातु से विकल्प पक्ष में 'च्लि' प्रत्यय के स्थान में च्ले: सिच्' (३।१।४४) से 'सिच्' आदेश होता है। सिचि वृद्धिः परस्मैपदेषु' (७।२।२८) से तृ' धातु को वृद्धि होती है।
(३) अस्तभत् । स्तम्भु स्तम्भे' {रुकना} (सौत्रधातु)। यहां 'च्लि' के स्थान में 'अ' आदेश है। 'अनिदितां हल उपधाया: क्डिति' (६।४।२४) से स्तम्भ के अनुनासिक का लोप होता है।
(४) अस्तम्भीत् । यहां पूर्वोक्त धातु से च्लि' प्रत्यय के स्थान में पूर्ववत् 'सिच्’ आदेश है।
(५) अनुचत् । 'मुचु गतौ' (भ्वा०प०) पूर्ववत् अङ्' प्रत्यय है।
(६) अप्रोचीत्। 'मुचु गतौ (भ्वा०प०) पूर्ववत् सिच् प्रत्यय है। 'पुगन्तलघूपधस्य च (७।३ ।८६) से मुचु को लघूपध गुण होता है।
(७) अम्लुचत् । 'म्लुचु गतौ' (भ्वा०प०) पूर्ववत् अङ्। (८) अम्लोचीत् । म्युचु गतौ' (भ्वा०प०) पूर्ववत् सिच् । (९) अगुचत् । गुचु स्तेयकरणे' (भ्वा०प०) पूर्ववत् अङ्। (१०) अप्रोचीत् । 'लुचु स्तेयकरणे' (भ्वा०प०) पूर्ववत् सिच् । (११) अग्लुचत् । 'लुचु स्तेयकरणे' (भ्वा०प०) पूर्ववत् अङ्। (१२) अग्लोचीत्। ''लुचु स्तेयकरणे' (भ्वा०प०) पूर्ववत् सिच् ।
(१३) आलुचत् । 'ग्लुञ्चु गतौ' (भ्वा०प०) पूर्ववत् अङ्। जो 'अनिदितां हल उपधाया: क्डिति' (६।४।२४) से अनुनासिक लोप नहीं मानते हैं-आलुञ्चत् ।
(१४) अग्लुञ्चीत् । 'ग्लुञ्चु गतौं' (भ्वा०प०) पूर्ववत् सिच्।
(१५) अश्वत् । (१६) अश्वयीत् । (१७) अशिश्वियत् । तीन पदों की सिद्धि विभाषा धेट्श्व्यो :' (१।३।४९) के प्रवचन में देख लेवें।
अङ्
(१७) कृमृदृरुहिभ्यश्छन्दसि।५६ । प०वि०-कृ-मृ-दृ-रुहिभ्य: ५ ।३ छन्दसि ७।१।
स०-कृश्च मृश्च दृश्च रुहिश्च ते कृमृदृरुहय:, तेभ्य:-कृमृदृरुहिभ्य: (इतरेतरयोगद्वन्द्व:)।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org