SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 203
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १६२ पाणिनीय-अष्टाध्यायी-प्रवचनम् (२०) स्पर्धायामाङः।३१। प०वि०-स्पर्धायाम् ७ १ आङ: ५।१। अनु०-'हृ:' इत्यनुवर्तते। अन्वय:-स्पर्धायाम् आङो हृ: कर्तरि आत्मनेपदम्। अर्थ:-आङ्-उपसर्गपूर्वात् स्पर्धायामर्थे वर्तमानाद् हा-धातो: कतरि आत्मनेपदं भवति। उदा०-कृष्णश्चाणूरमाह्वयते। मल्लो मल्लमायते। आर्यभाषा-अर्थ-(स्पर्धायाम्) स्पर्धा अर्थ में विद्यमान (आङ्) आङ् उपसर्ग से परे (ह:) हा धातु से (कीरे) कर्तृवाच्य में (आत्मनेपदम्) आत्मनेपद होता है। दूसरे को पराजित करने की इच्छा को स्पर्धा' कहते हैं। उदा०-कृष्णश्चाणूरमाहयते । श्रीकृष्ण चाणूर को पराजित करने की इच्छा से युद्ध के लिये बुलाता है। मल्लो. मल्लमाहयते। एक पहलवान दूसरे पहलवान को पराजित करने की इच्छा से मल्लयुद्ध के लिये बुलाता है। डुकृञ् करणे (तना०उ०)(२१) गन्धनावक्षेपणसेवनसाहसिक्यप्रतियत्न प्रकथनोपयोगेषु कृत्रः ।३२। प०वि०-गन्धन-अवक्षेपण-सेवन-साहसिक्य-प्रतियत्न-प्रकथनउपयोगेषु ७१३ कृञ: ५।१। स०-गन्धनं च अवक्षेपणं च सेवनं च साहसिक्यं च प्रतियत्नश्च प्रकथनं च उपयोगश्च ते-गन्धनावक्षेपणसेवनसाहसिक्यप्रतियत्नप्रकथनोपयोगा:, तेषु-गन्धनावक्षेपणसेवनसाहसिक्यप्रतियत्नप्रकथनोपयोगेषु (इतरेतरयोगद्वन्द्वः)। अन्वय:-गन्धन उपयोगेषु कृत्र: कीर आत्मनेपदम्।। अर्थ:-गन्धन-अवक्षेपण-सेवन-साहसिक्य-प्रतियत्न-प्रकथनउपयोगेष्वर्थेषु वर्तमानात् कृञो धातो: कर्तरि आत्मनेपदं भवति । उदा०-(१) गन्धनम् (सूचनम्) उत्कुरुते। उदाकुरुते। (२) अवक्षेपणम् (भर्त्सनम्) श्येनो वर्तिकामुदाकुरुते। (३) सेवनम् (सेवा) Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003296
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1997
Total Pages590
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size23 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy