________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां ढुण्ढिकायां ।
VI
[दर्यापहः ] दर्प अप-हन् । दर्पमपहन्ति । अनेन डप्र० → अ । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः ।
[दोषापहः ] दोष अप-हन् । + दोषानपहन्ति । अनेन डप्र० → अ । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः ।
[रोगापहः] रोग अप-हन् । रोगानपहन्ति । अनेन डप्र० → अ । “डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः ।
[वातपित्तकफापहः] वातश्च पित्तश्च कफश्च = वातपित्तकफास्तान् अपहन्ति । अनेन डप्र० → अ । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः ।
[विषाग्निदर्यापहः] विषश्च अग्निश्च दर्पश्च = विषाग्निदास्तान् अपहन्ति । अनेन डप्र० → अ । ' 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः ।
[दाघाटः ] दारु 'आ-घटिष् चेष्टायाम्' (१०००) घट । दारुमाघटते । 'कर्मणोऽण' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । 'णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः आ ।
[चार्वाघाट:] चारु 'आ-घटिष् चेष्टायाम्' (१०००) घट् । चारु आघटते । 'कर्मणोऽण्' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । 'ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः आ । घटतेरणि संज्ञायां भविष्यति ।
कथं दार्वाघाट इत्यादि - दारावाङो हन्तेरण नस्य च ट: संज्ञायां चारौ तु वा कर्मणि समि च वा इति परेषां सूत्रद्वयमत्र तत् स्वमते कथमित्याह - घटतेरणीति |
[चार्वाघातः ] चारु आहन्ति । 'कर्मणोऽण्' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । “णिति घात्' (४।३।१००) हन्० → घात् ।
[दाघातः] दारु आ-हन् । दारं-काष्ठमाहन्ति । 'कर्मणोऽण्' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । 'ज्णिति घात्' (४।३।१००) हन्० → घात् ।
[वर्णसंघाटः, वर्णसंघातः, पदसंघाटः, पदसंघातः] संघटते = संघाटः । 'कर्मणोऽण' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । “णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः । संहन्ति । 'कर्मणोऽण्' (५।१।७२) अण्प्र० → अ । 'णिति घात्' (४।३।१००) घात्० । 'पृषोदरादयः' (३।२।१५५) इति वर्णसंघाट: - वर्णसंघातः - पदसंघाट: - पदसंघातः निपातः ॥छ।
कुमार-शीर्षाण्णिन् ॥ ५।१।८२ ॥ [कुमारशीर्षात् ] कुमारश्च शीर्षश्च(शीर्षं च) = कुमारशीर्षम्, तस्मात् । [णिन्] णिन् प्रथमा सि ।
[कुमारघाती] कुमार 'हनंक हिंसा-गत्योः' (११००) हन् । कुमारं हन्तीति । अनेन णिन्प्र० → इन् । 'ञ्णिति घात्' (४।३।१००) हन्० → घात् । प्रथमा सि । 'इन्-हन्-पूषाऽर्यम्णः शिस्योः ' (१।४।८७) दीर्घः । 'दीर्घङ्याब०' (१।४।४५) सिलुक् । 'नाम्नो नोऽनह्नः' (२।१।९१) नलुक् ।
+ श० म० न्या० - दोषं-दोषा वा अपहन्तीति ।
श० म० न्या० - चारुं आघटते । श० महो० - चारु आहन्ति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
