Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 46

पञ्चमाध्यायस्य प्रथमः पादः॥
२९
[प्रावृत्यः ] 'वृग्ट् वरणे' (१२९४) वृ, प्र-आङ्पूर्व० । प्राव्रियते = प्रावृत्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । 'हस्वस्य तः पित्कृति' (४|४|११३) तोऽन्तः ।
[वार्या ऋत्विजः] 'वृश् संभक्तौ' (१५६७) वृ । वियत इति वार्या । 'ऋवर्ण-व्यञ्जनाद् घ्यण' (५।१।१७) घ्यणप्र० → य । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृद्धि: आर् । प्रथमा जस्। याज्ञिक प्रथमा जस् ।
[स्तुत्यः] 'ष्टुंग्क् स्तुतौ' (११२४) ष्टु । 'षः सोऽष्ट्यै-ष्ठिव-ष्वष्कः' (२।३।९८) स्तु । 'निमित्ताभावे नैमित्तिकस्याप्यभावः' (न्या० सं० वक्ष०(१) सूत्र(२९) स्तु । स्तूयते = स्तुत्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । 'हुस्वस्य तः पित्कृति' (४।४।११३) तोऽन्तः ।
[अवश्यस्तुत्यः] अवश्यं स्तूयते = अवश्यस्तुत्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । 'हस्वस्य०' (४।४।११३) तोऽन्तः । 'कृत्येऽवश्यमो लुक्' (३।२।१३८) मलुक् ।
[जुष्यः] 'जुषैति प्रीति-सेवनयोः' (१४७२) जुष् । जुष्यते = जुष्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । [इत्यः ] 'इंण्क् गतौ' (१०७५) इ । ईयते = इत्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । 'हस्वस्य०' (४|४|११३) तोऽन्तः ।
[अधीत्यः] 'इंक् स्मरणे' (१०७४) इ, अधिपूर्व० । अधीयते = अधीत्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । 'हस्वस्य०' (४|४|११३) तोऽन्तः ।
[उपेयम्] 'इं गतौ' (११) इ, उपपूर्व० । उपेयते । ‘य एच्चाऽऽत:' (५।१।२८) यप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० ए । 'उपसर्गस्यानिणेधेदोति' (१।२।१९) अलुक् ।
[अध्येयम् ] 'इंङ्क् अध्ययने' (११०४) इ, अधिपूर्व० । अधीयते । “य एच्चाऽऽतः' (५।१।२८) यप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० ए । 'ईंच् गतौ' (१२५२) ई इत्यस्य उपेयमिति स्यात् ।
[शिष्यः ] 'शासूक् अनुशिष्टौ' (१०९५) शास् । शिष्यते = शिष्यः । अनेन क्यप्प्र० → य । 'इसासः शासोऽङ्व्यञ्जने' (४।४।११८) आस्० → इस्० ।
['आशास्यमन्यत् पुनरुक्तभूतम्" (रघुवंशे)] शास्, आपूर्व० । आशिष्यते = आशास्यम् । 'ऋवर्णव्यञ्जनाद् घ्यण्' (५।१।१७) घ्यणप्र० → य । 'आङः' (४।४।१२०) क्वावेवेति नियमात् न शिषादेशः ।
["अनिवार्यों गजैरन्यैः स्वभाव इव देहिनाम्"] 'वृश् संभक्तौ' (१५६७) , निपूर्व० । न निवियते = अनिवार्यः । 'ऋवर्ण-व्यञ्जनाद् घ्यण' (५।१।१७) घ्यणप्र० → य । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३५१) वृद्धिः आर् । प्रथमा सि ॥छ।
ऋदुपान्त्यादकृपि-चुदृचः ॥ ५।१४१ । [ऋदुपान्त्यात् ] 'ऋत्भाउपान्त्ये यस्य सः = ऋदुपान्त्यः, तस्मात् ।
[अकृपिचूदृचः] कृपिश्च नृत् च ऋच्च = कृपिचूदृच्, न कृपिचूदृच् = अकृपिचूदृच् । 'नजत्' (३।२।१२५) न० → अ०, तस्मात् ।
[वृत्यम् ] 'वृतूङ् वर्त्तने' (९५५) वृत् । वृत्यते = वृत्यम् । अनेन क्यप्प्र० → य । सि-अम् ।
P.卐 उपान्त्यः
।