Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 34

पञ्चमाध्यायस्य प्रथमः पादः ।।
१७
[लाव्यमवश्यम्] लूयते । अनेन घ्यणप्र० → य । 'प्रायोऽव्ययस्य' (७।४।६५) म्लोपः (?) । 'नामिनोऽकलिहलेः' (४।३।५१) वृ० औ । 'य्यक्ये' (१।२।२५) आव् । अवश्यम् प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३२७) सिलुप् ।
[पाव्यमवश्यम् ] 'पूग्श् पवने' (१५१८) पू । पूयते । अनेन घ्यणप्र० → य । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृ० औ । 'य्यक्ये' (१।२।२५) आव् ।
[अवश्यलाव्यम्] पूर्ववत् । 'कृत्येऽवश्यमो लुक् (३।२।१३८) मलुक् । [अवश्यपाव्यम् ] पूर्ववत् । 'कृत्येऽवश्यमो लुक्' (३।२।१३८) मलुक् । अत्राऽवश्यंशब्देनाप्यवश्यंभावो द्योत्यते, मयूरव्यंसकादित्वाच्च समासः ।
[अवश्यस्तुत्यः] अवश्यम् ‘ष्टुंग्क् स्तुतौ' (११२४) ष्टु । 'षः सोऽष्ट्यै-ष्ठिव-ष्वष्कः' (२।३।९८) स्तु । 'निमित्ताभावे०' (न्या० सं० वक्ष० (१)/सूत्र (२९) स्तु । अवश्यं स्तूयते । परत्वात् 'दृ-वृग्-स्तु-जुषेति-शासः' (५।१।४०) क्यप्र० → य । हूस्वस्य तः पित्कृति (४।४।११३) तोऽन्तः ।
[लव्यम् ] लूयते । ‘य एच्चाऽऽतः' (५।१।२८) यप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० ओ । 'य्यक्ये' (१।२।२५) अव् ।
[पव्यम् ] पूयते । ‘य एच्चाऽऽतः' (५।१।२८) यप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० ओ । 'य्यक्ये' (१।२।२५) अव् ॥छा।
आसु-यु-वपि-रपि-लपि-त्रपि-डिपि-दभि-चम्यानमः ॥ ५।१।२० ॥ [आसुयुवपिरपिलपित्रपिडिपिदभिचम्यानमः] आसुश्च युश्च वपिश्च रपिश्च लपिश्च त्रपिश्च डिपिश्च दभिश्च चमिश्च आनम् च = आसुयुवपिरपिलपित्रपिडिपिदभिचम्यानम्, तस्मात् ।
[आसाव्यम् ] 'पुंगट् अभिषवे' (१२८६) षु । 'षः सोऽष्ट्यै-ष्ठिव-ष्वष्कः' (२।३।९८) सु, आपूर्व० । आसूयते । अनेन घ्यणप्र० → य । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृ० औ । 'य्यक्ये' (१।२।२५) आव् । __ [याव्यम् ] 'युक् मिश्रणे' (१०८०) यु । यूयते । अनेन घ्यणप्र० → य । 'नामिनोऽकलि-हलेः' (४।३।५१) वृ० औ । 'य्यक्ये' (१।२।२५) आव् । सि-अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलुक् ।
[वाप्यम् ] डुवपी बीजसन्ताने (९९५) वप् । उप्यते = वाप्यम् । अनेन घ्यण्प्र० → य । 'ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः आ । सि-अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलुक् ।
[राप्यम् ] 'रप व्यक्ते वचने' (३३५) रप् । रप्यते = राप्यम् । अनेन घ्यणप्र० → य । 'ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः आ । सि-अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलुक् ।
[लाप्यम् ] रप (३३५)-'लप व्यक्ते वचने' (३३६) लप् । लप्यते = लाप्यम् । अनेन घ्यणप्र० → य । 'णिति' (४।३५०) उपान्त्यवृद्धिः आ । सि-अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलुक् ।
[अभिलाप्यम् ] अभिलप्यते = अभिलाप्यम् । अनेन घ्यणप्र० → य । 'णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः आ । सि-अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलुक् ।
[अपत्राप्यम् ] त्रपौषि लज्जायाम् (७६२) त्रप्, अपपूर्व० । अपत्रप्यते = अपत्राप्यम् । अनेन घ्यणप्र० → य । "णिति' (४।३५०) उपान्त्यवृद्धिः आ । सि-अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलुक् ।