Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 203

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां दुण्ढिकायां ।
[ क्रुद्धः ] 'क्रुधंच् कोपे' (१९८४) क्रुध् । क्रुध्यति । अनेन क्तप्र० त । 'अधश्चतुर्थात् ' ० (२।१।७९) तस्य ध० । 'तृतीयस्तृतीय- चतुर्थे' (१|३|४९) ध० द० ।
१८६
[श्लिष्टः ] 'श्लिषंच् आलिङ्गने' (१२१०) श्लिष् । श्लिष्यति । अनेन क्तप्र० → त । 'तवर्गस्य श्चवर्ग' ० (१|३|६०) तस्य ट० ।
[ सुहितः ] हिंट् गति - वृद्ध्योः ' (१२९५) हि, सुपूर्व० । सुहिनोति । अनेन क्तप्र०
[ लिप्तदृप्तौ ] 'लिपींत् उपदेहे' (१३२४) लिप् । लिम्पति । अनेन क्तप्र० (११९०) दृप् । दृष्यति । अनेन क्तप्रत । लिप्तश्च दृप्तश्च = लिप्तदृप्तौ ।
[ लग्नादयः ] ओलजैङ् (१४६९) 'ओलस्जैति व्रीडे' (१४७०) लस्ज् । लज्ज्यते = लग्नः । अनेन क्तप्र० → त । 'सूयत्याद्योदितः' (४/२/७०) तस्य न० । 'संयोगस्यादौ स्कोर्लुक्' (२०११८८) सलुक् । 'च-ज: क- गम्' (२११८६) ज० → ग० । लग्न आदिर्येषां ते = लग्नादयः ।
बहुलाधिकारात् यथाभिधानमेभ्यो भूतेऽपि क्तो भवति, तथा च तद्योगे तृतीयासमासोऽपि सिद्धः -
[“अर्हद्भ्यस्त्रिभुवनराजपूजितेभ्यः " ] अर्हत् चतुर्थी भ्यस् । पूज्यते स्म = पूजित: । 'क्त-क्तवतू' (५|१|१७४) क्तप्र० → त । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२) इट् । त्रिभुवनस्य राजा = त्रिभुवनराजा, तेन पूजिता: त्रिभुवनराजपूजिताः, तेभ्यः = त्रिभुवनराजपूजितेभ्यः ।
[ शीलितो मैत्रेण ] शील्यते स्म । अनेन क्तप्र०
त । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२) इट् । त । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२) इट् ।
[ रक्षितो मैत्रेण ] रक्ष्यते स्म । अनेन क्तप्र०
[ आक्रुष्टचैत्रेण] 'क्रुशं आह्वान - रोदनयो:' (९८६) क्रुश्, आङ्पूर्व० । आक्रुश्यते स्म । अनेन क्तप्र० → त । 'यज- सृज - मृज - राज '० (२२११८७) श० ष० । 'तवर्गस्य श्चवर्ग' ० ( १।३।६०) तस्य ट० ।
वर्तमानक्ते तु षष्ठ्येव
[ "कान्तो हरिश्चन्द्र इव प्रजानाम्" ] कामयते स्म । अनेन क्तप्र० → त । म्नां धुड्वर्गेऽन्त्योऽपदान्ते' (१।३।३९) म० न० । हरि प्रथमा सि । चन्द्र इव प्रजानाम् ॥छ||
उणादयः ॥५।२।९३ ॥
[ उणादयः ] उण् आदिर्येषां ते = उणादयः । बहुलमिति वर्त्तते ।
[ कारुः ] 'डुकृंग् करणे' (८८८) कृ । करोतीति कारुः । 'कृ-वा- पा-जि- स्वदि - साध्य - ऽशौ-दृ-स्ना - सनि-जानिरहीणुभ्य उण्' (उणा ०१) उण्प्र० उ० । 'नामिनोऽकलि हले:' ( ४/३/५१) वृद्धि: आर् ।
त ।
→ त । 'दृपौच् हर्ष - मोहनयोः '
[ वायुः ] 'वांक् गति-गन्धनयो: ' (१०६३) वा । वातीति वायुः । 'कृ-वा- पा- जि' ० (उणा ०१) उण्प्र० उ० । 'आत ऐः कृञ्ञ' (४|३|५२) आ० ऐ० । 'एदैतोऽयाय्' (१।२।२३) आय् ।
श० म० न्या०
[पायुः ] 'पां पाने' (२) पा । पिबति = पायुः । 'कृ-वा- पा-जि-स्वदि' ० (उणा० १) उण्प्र० उ० । 'आत ऐ: कृञ्ञ' (४|३|५२) आ० ऐ० । 'एदैतोऽयाय् ' (१।२।२३) आय् ।
'दुधांग्क् धारणे च' चकाराद् दाने, सुपूर्वादतः ते 'धागः' (४|४|१५ ) इति 'हि' इत्यादेशे - सुहितः ।
=
-
For Private Personal Use Only