Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 155

१३८
[ कुर्वत्पाश: ] निन्द्यं कुर्वत्
कुर्वत्पाश: । 'निन्द्ये पाशप्' (७।३।४) पाशप्प्र०
[ पचत्पाश: ] 55 निन्द्यं पचत् = पचत्पाश: । 'निन्द्ये पाशप्' (७।३।४) पाशप्प्र०
[ कुर्वच्चर: ] भूतपूर्वः कुर्वत् = कुर्वच्चर: । 'भूतपूर्वे प्रट्' (७२।७८) प्चरट्प्र० → चर ।
[ पचच्चर: ] + भूतपूर्वः पचत् = पचच्चर: । 'भूतपूर्वे प्चरट्' (७२।७८) प्चरट्प्र० → चर ।
उत्तरपदे - [ कुर्वद्भक्तिः ] भज्यत इति भक्ति: । 'स्त्रियां क्ति: ' ( ५/३/९१) क्तिप्र० ति । 'च-ज: क- गम्' (२११८६) ज०ग० । 'अघोषे प्रथमोऽशिट : ( १ | ३|५०) ग० क० । कुर्वन् भक्तिरस्य = कुर्वद्भक्ति: ।
[ कुर्वाणभक्तिः ] कुर्वाणो भक्तिरस्य = कुर्वाणभक्तिः ।
[ कुर्वत्प्रियः ] कुर्वन् प्रियोऽस्य
कुर्वप्रियः ।
[ ब्रुवन्माठरः] मठरस्याऽपत्यं वृद्धम् = माठरः । 'विदादेर्वृद्धे' (६|१|४१) अञ्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरे'० (७|४|१) वृद्धिः आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलोप: । ब्रुवन् चासौ माठरश्च = ब्रुवन्माठरः ।
[ब्रुवाणमाठरः ] ब्रुवाणश्चासौ माठरश्च = ब्रुवाणमाठरः ।
-
-
=
क्रियाया लक्षणं ज्ञापकं चिह्नम्, तत्र -
[ तिष्ठन्तोऽनुशासति गणका : ] तिष्ठन्तीति । अनेन शतृप्र० अत् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'श्रौति कृवु धि पाघ्रा - ध्मा स्था म्ना - दाम्'० (४।२।१०८) "तिष्ठ" आदेश: । 'लुगस्यादेत्यापदे' (२|१|११३) अलोपः । प्रथमा जस् । 'ऋदुदितः' (१।४।७०) नोऽन्तः । अनु 'शासूक् अनुशिष्टौ (१०९५) शास् । वर्त्त० अन्ति । 'अन्तो नो लुक् (४/२/९४) लुक् । गणक प्रथमा जस् ।
[ शयाना भुञ्जते यवनाः ] 'शीङ्क् स्वप्ने' (११०५ ) शी । शेरते = शयानाः । अनेन आनश्प्र० आन । 'शीङ एः शिति' ( ४ | ३ | १०४) शी० शे० । 'एदैतोऽयाय् ' (१२।२३) अय् । प्रथमा जस् । यवनानामपत्यानि । 'राष्ट्र-क्षत्रियात् सरूपाद् राजाऽपत्ये द्रिरञ्' (६।१।११४) अञ्प्र० । 'बहुष्वस्त्रियाम्' (६।१।१२४) अञ्लुप् । प्रथमा जस् ।
=
फलन्ती वर्द्धते द्राक्षा, पुष्प्यन्ती वर्द्धतेऽब्जिनी ।
शयाना वर्धते दूर्वा, आसीनं वर्धते बिसम् ॥
-
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां दुण्ढिकायां ।
पाश ।
→
[ फलन्ती ] पल (९८२) 'फल गतौ' (९८३) फल् । फलतीति । अनेन शतृप्र० अत् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२|१|११३) अलोप: । 'अधातूदृदितः' (२४२ ) ङी ।
[ पुष्यन्ती ] 'पुष्पच् विकसने' (११५९) पुष्प् । पुष्यतीति । अनेन शतृप्र० अत् । 'दिवादेः श्यः' (३।४।७२) श्यप्र०य । 'श्य शवः' (२|१|११६) अत्० अन्त० । 'अधातूदृदित: ' (२।४।२) ङी ।
पाश ।
[ आसीनम् ] 'आसिक् उपवेशने' (१११९) आस् । आस्ते = आसीनम् । अनेन आनश्प्र० आन । 'आसीनः ' (४|४|११५) आकारस्य ई । सि-अम् ।
निन्द्यः पचन् । एवमन्यत्रापि । कुर्वतो भूतपूर्वः । षष्ठ्या रूप्य
फफ श० म० न्या० 5 श० म० न्या०
प्चरट्' (७२।८०) प्चरट्प्र० + श० म० न्या० - पचतो भूतपूर्वः । ' षष्ठ्या रूप्य - प्चरट्' (७२/८०) प्चरट्प्र०
For Private Personal Use Only
चर० ।
चर० ।