Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 154

पञ्चमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
रादौ प्रत्यये
[ पचत्तरः ] द्वयोर्मध्ये प्रकृष्टः पचन् = पचत्तरः । 'द्वयोर्विभज्ये च तरप्' (७३।६) तरप्प्र० → तर ।
[ पचत्तम: ] बहूनां मध्ये प्रकृष्टः पचन् = पचत्तमः । 'प्रकृष्टे तमप्' (७|३|५) तमप्प्र० तम० ।
[ पचतितराम् ] द्वयोर्मध्येऽतिशयेन पचति = पचतितराम् । ‘द्वयोर्विभज्ये० ' ( ७|३|६) तरप्प्र० → तर० । 'किं - त्याद्ये०' (७|३|८) तर०तराम् ।
[ पचतितमाम् ] बहूनां मध्ये प्रकृष्टः पचति = पचतितमाम् । 'प्रकृष्टे तमप्' (७।३।५) तमप्प्र० । 'किंत्याद्येऽव्ययादसत्त्वे' ० (७३।८) तम० तमाम्० ।
[ पचद्रूपः, पचतिरूपम् ] प्रशस्तं पचति = पचद्रूपः - पचतिरूपम् । 'त्यादेश्च प्रशस्ते रूपप्' (७|३|१०) रूपपप्र०
→ रूप ।
[ जल्पत्कल्पः, जल्पतिकल्पम् ] रप ( ३३५) - लप (३३६) 'जल्प व्यक्ते वचने' (३३७) जल्प् । जल्पतीति । अनेन शतृप्र० अत् । कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२|१|११३) अलोपः । ईषदपरिसमाप्तः जल्पन् = जल्पत्कल्पः । ईषदपरिसमाप्तं जल्पति जल्पतिकल्पम् । 'अतमबादेरीषदसमाप्ते कल्पप्देश्यप्-देशीयर्' (७|३|११) कल्पपूप्र०कल्प । सि-अम् ।
१३७
[ पश्यद्देश्यः, पश्यतिदेश्यम् ] 'दृशं प्रेक्षणे' ( ४९५ ) दृश् । पश्यतीति पश्यत् । अनेन शतृप्र० → अत् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'श्रौति - कृवु-धिवु-पा-घ्राध्मा-स्था- म्ना दाम्' ० (४।२।१०८) "पश्य" आदेश: । ईषदपरिसमाप्तः पश्यत् पश्यद्देश्यः । ईषदपरिसमाप्तं पश्यति पश्यतिदेश्यम् । 'अतमबादेरीषदसमाप्ते'० (७|३|११) देश्य प्र०
→ देश्य । सि
=
=
-
अम् ।
[ पठद्देशीयः, पठतिदेशीयम् ] 'पठ व्यक्तायां वाचि' (२१३) पठ् । पठतीति । अनेन शतृप्र० → अत् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः । ईषदपरिसमाप्तः पठत् = पठद्देशीयः । ईषदपरिसमाप्तं पठति = पठतिदेशीयम् । 'अतमबादेरीषदसमाप्ते ' ० (७३।११) देशीयप्र० देशीय । सि-अम् ।
I
[ पचमानतरः ] अयमेषां मध्येऽतिशयेन पचमानः = पचमानतरः । 'द्वयोर्विभज्ये च तरप्' (७|३|६) तरप्प्र० तर । [पचमानतमः ] बहूनां मध्ये प्रकृष्टः पचमानः = पचमानतमः । 'प्रकृष्टे तमप्' (७|३|५) तमप्प्र० तम । [ पचतेतराम् ] द्वयोर्मध्ये प्रकृष्टः पचते = पचतेतराम् । 'द्वयोर्विभज्ये च तरप्' (७|३|६) तरप्प्र० त्याद्येऽव्ययादसत्त्वे'० (७७३८) तर०तराम्० ।
तर । 'किं
[ पचतेतमाम् ] बहूनां मध्ये प्रकृष्टः पचते = पचतेतमाम् । 'प्रकृष्टे तमप्' (७|३|५) तमप्प्र० तम । 'किंत्याद्येऽव्ययादसत्त्वे' ० (७।३।८) तम० तमाम्० ।
[ कौर्वतः ] करोतीति कुर्वत् । अनेन शतृप्र० अत् । 'कृग्-तनादेरु:' ( ३।४।८३) उप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति ' (४।३।१) गु० अर् । 'अतः शित्युत्' (४।२।८९) अ० उ० । 'इवर्णादेरस्वे' ० ( १।२।२१) व० । कुर्वतोऽपत्यम् कौर्वतः । 'ङसोऽपत्ये' (६।१।२८) अणूप्र० अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेर्ज्जिति तद्धिते' (७|४|१) वृद्धिः औ ।
=
[ पाचतः ] पचतीति पचत् । पचतोऽपत्यम् = पाचतः । 'ङसोऽपत्ये' (६।१।२८) अण्प्र० अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेर्ज्जिति तद्धिते' (७|४|१) वृद्धिः आ ।
[ वैक्षमाणि: ] वि । वीक्षमाणस्याऽपत्यम् = वैक्षमाणि: । 'अत इञ् ' ( ६ । १।३१ ) इञ्प्र० इ । 'अवर्णेवर्णस्य' ( ७४६८) अलोप: ।
For Private Personal Use Only