Page Text
________________
पञ्चमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
१३१
[भरतं विजिग्ये बाहुबली ] 'जिं अभिभवे' (८) जि । परोक्षा ए । 'जेर्गि: सन् - परोक्षयोः (४|१|३५ ) “गि” आदेशः । ‘द्विर्धातुः परोक्षा - ङे ' ० (४|१|१) द्विः । 'ग- होर्ज:' ( ४|१|४०) ग० ज० । 'योऽनेकस्वरस्य ' (२|१|५६)
य० ।
[ धर्मं दिदेश तीर्थकरः ] 'दिशींत् अतिसर्जने' (१३१८) दि । परोक्षा णव् अ । 'द्विर्धातुः परोक्षा - ङ '० (४|१|१) द्विः । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४|१|४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'लघोरुपान्त्यस्य' ( ४ | ३ | ४) गु० ए । तीर्थ ‘डुकृंग् करणे' (८८८) कृ । तीर्थं करोतीति तीर्थकरः । हेतु-तच्छीला-ऽनुकूलेऽशब्द - श्लोक - कलह-गाथा - वैर - चाटु-सूत्रमन्त्र-पदात्' (५।१।१०३) टप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० अर् ॥छ ।
ह-शश्वद्-युगान्तः प्रच्छ्ये ह्यस्तनी च ॥ ५।२।१३ ॥
[ हशश्वद्द्युगान्तः प्रच्छ्ये ] पञ्चवर्षं = युगम्, तस्यान्तर्मध्यं = युगान्तः, युगान्तः पृच्छयते = युगान्तः प्रच्छयः । 'ॠवर्ण व्यञ्जनाद् घ्यण्' (५/१/१७) घ्यण्प्र०य । हश्च शश्वच्च युगान्तः प्रच्छयश्च = हशश्वद्युगान्तः प्रच्छयम्, तस्मिन् । [ ह्यस्तनी] ह्यस्तनी प्रथमा सि ।
[च] च प्रथमा सि ।
[इतिहाऽकरोत् ] इति प्रथमा सि । ह प्रथमा सि । 'डुकृंग् करणे' (८८८ ) । कृ । ह्यस्तनी दिव् । 'कृग्तनादेरुः' (३|४|८३) उप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति ' ( ४|३|१) गु० अर् । 'उ-श्नोः' (४।३।२) गु० ओ । 'अड् धातोरादि' ० (४।४।२९) अट् ।
[ इति ह चकार ] इति प्रथमा सि । ह प्रथमा सि । 'डुकृंग् करणे' (८८८) कृ । परोक्षा णव् → अ । 'द्विर्धातुः परोक्षा - ङ ' ० (४|१|१) द्विः । 'ऋतोऽत् ' ( ४|१|३८) ऋ० अ० । 'क-ङश्च - ञ्' (४।१।४६) क० 'नामिनोऽकलि-हले: (४।३।५१) वृद्धि: आर् ।
च० ।
[ शश्वदकरोत् ] शश्वत्शब्दोऽव्ययम् । 'क्रियाविशेषणात् ' (२।२।४१) अम् । 'अकरोत्' पूर्ववत् । [शश्वच्चकार ] शश्वत्शब्दो ऽव्ययम् ।' क्रियाविशेषणात् ' (२।२।४१) अम् । 'चकार' पूर्ववत् ।
[ किमगच्छस्त्वं मथुराम् ? ] किम्शब्दोऽव्ययं प्रश्ने प्रथमान्तः । अम (३९२) - द्रम (३९२) - हम्म (३९४) मीमृ (३९५) - 'गम्लृ गतौ ' ( ३९६) गम् । ह्यस्तनी सिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'गमिषद्यमश्छः' (४।२।१०६) म० छ० । 'स्वरेभ्यः' (१|३|३०) छस्य द्वित्वम् । 'अघोषे ' ० ( १।३।५०) छ० → च० । 'अड् धातोरादि' ० (४।४।२९) अट् ।
[ किं जगन्थ त्वं मथुराम् ? ] अम (३९२) - द्रम (३९३) - हम्म (३९४) मीमृ (३९५) 'गम्लृ गतौ' (३९६) गम् । परोक्षा थव्थ । 'द्विर्धातुः परोक्षा - ङे० ' ( ४|१|१) द्विः । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४|१|४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । ‘ग-होर्ज:' ( ४|१|४०) ग० ज० । 'म्नां धुड्वर्गेऽन्त्योऽपदान्ते' (१ | ३ | ३९) म्० → न्० ।
-
[ जघान कंसं किल वासुदेव: ] 'जघान' पूर्ववत् (५/२/१२ ) । किल । वसुदेवस्याऽपत्यम् = वासुदेव: । 'ऋषिवृष्ण्यन्धक-कुरुभ्य:' ( ६।१।६१) अण्प्र० अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेर्ज्जिति । (७|४|१) वृद्धिः आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक् ।
Jain Education International
-
[ स्मरसि मित्र ! कश्मीरेष्वितिहाऽध्यैमहि] 'स्मृ चिन्तायाम्' (१८) मृ । वर्त्त० सिव । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः'० (३।४।७१) शव् । ‘नामिनो' ० (४।३।१) गु० अर् । अधि 'इंक् अध्ययने' (११०४) इ । ह्यस्तनी महि । 'एत्यस्तेर्वृद्धिः' (४।४।३०) वृ० ऐ । इवर्णादेरस्वे' ० ( १।२।२१) यत्वम् ।
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003295 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2012 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |