Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 144

पञ्चमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
[ अन्त्ययामाऽस्वप्तरि ] अन्ते भवोऽन्त्यः, अन्त्यश्चासौ यामश्च = अन्त्ययामः । स्वपितीति स्वप्ता । 'णक-तृचौ’ (५/१/४८) तृच्प्र० तृ । न स्वप्ता = अस्वप्ता । अन्त्ययामश्च अस्वप्ता च = अन्त्ययामाऽस्वप्ता, तस्मिन् । [ अद्य ] अद्य प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' ( ३।२।७) सिलुप् ।
[ न्याय्ये प्रत्युत्थाने प्रत्युत्थितं कश्चित् कञ्चिदाह - क्व भवानुषितः ? स आह- अमुत्रावात्समिति ] न्यायपूर्वकः (निपूर्वक:) 'इंण्क् गतौ' (१०७५) इ । शास्त्रलोकप्रसिद्ध्यादिना नियतमयनम् = न्याय: । 'इणोऽभ्रेषे' (५|३|७५) घञ्प्र० → अ । 'नामिनोऽकलि-हले: ( ४/३/५१) वृद्धिः ऐ । 'एदैतोऽयाय् ' (१।२।२३) आय् । यद्वा नयनं = न्याय: । 'न्यायावाया -ऽध्यायोद्याव संहारा - Saहारा - SSधार - दार- जारम्', (५/३/१३४ ) इति निपातनं वा । न्यायादनपेतम् । 'न्यायाऽर्थादनपेते' (७|१|१३) यप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७|४|६८) अलुक्, तस्मिन् ।
अतीतरात्रेश्चतुर्थे यामे इत्यर्थः ।
प्रत्युत्तिष्ठन्ति लोका अत्रेति प्रत्युत्थानम् । 'करणा-ऽऽधारे' (५|३|१२९) अनट्प्र० (१।३।४४) स्लुक्, तस्मिन् । प्रत्युत्थीयते = प्रत्युत्थानम् । 'अनट्' (५।३।१२४) अनट्प्र० सः' (१।३।४४) स्लुक्, तस्मिन्नेव यामे दिवसे वा स आह -
'वसं निवासे' (९९९) वस् । अद्यतनी अम् । 'सिजद्यतन्याम्' (३|४|५३) सिच् । 'व्यञ्जनानामनिटि' (४|३|४५) वृद्धिः आ । 'सस्त: सि' (४|३|९२) सस्य त० । 'अड् धातोरादि० ' ( ४।४।२९) अट् ।
रात्र्यन्त्ययामे तु मुहूर्त्तमपि स्वापे ह्यस्तन्येव
[ अनद्यतने] न अद्यतनं
[ ह्यस्तनी] ह्यस् मण्ड्यते ऽव्ययात्' (६।३।८८) तनट्प्र०
-
[अमुत्रावसम् ] 'वसं निवासे' (९९९) वस् । ह्यस्तनी अम्व् । 'कर्त्तर्यन ० ' (३।४।७१) शव् । 'अड् धातोरादि' ० (४।४।२९) अट् ॥छ।
=
अनद्यतने ह्यस्तनी ॥ ५२॥७ ॥
१२७
अनद्यतनम् तस्मिन् ।
। ह्येोऽर्थः = ह्यस्तनस्तत्र विहिता विभक्तिरपि ह्यस्तनी । ' सायं चिरं प्राणे - प्रगेतन । 'अणञेयेकण्' ० (२।४।२०) ङी ।
अद्यतन्यपवादा ह्यस्तनीविभक्तिर्ज्ञेया ।
[ अकरोत् ] 'डुकृंग् करणे' (८८८) कृ । ह्यस्तनी दिव्त् । 'कृग् तनादेरु:' ( ३|४|८३) उप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति (४|३|१) गु० अर् । 'उ-श्नो:' ( ४।३।२) गु० ओ । 'अड् धातोरादि'० (४|४|२९) अट् ।
अन । 'उद: स्था-स्तम्भः सः ' अन । उदः स्थास्तम्भः
[ अहरत् ] 'हंग् हरणे' (८८५) हृ । ह्यस्तनी दिव् → त् । 'कर्त्तर्यनद्भ्य: शव्' (३।४।७१) शव् । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति (४|३|१) गु० अर् । 'अड् धातोरादि'० (४।४।२९) अट् ।
[ अकार्षीत् ] कृ । अद्यतनी दि त् । 'सिजद्यतन्याम् ' ( ३।४।५३) सिच् । 'स: सिजस्तेर्दि - स्यो:' ( ४|३|६५ ) ईत् ई । 'सिचि परस्मै' ० (४।३।४४) वृद्धिः आर् । 'नाम्यन्तस्था० ' (२|३|१५ ) षत्वम् । 'अड् धातोरादि' ० (४।४।२९) अट् ॥छ |
->
ख्याते दृश्ये || ५|२८ ॥
[ ख्याते ] ख्यायते स्म = ख्यातः तस्मिन् ।
For Private
Personal Use Only