Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 05

SR No.: 003295
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2012
Total Pages: 400
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 143

१२६
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां ढुण्ढिकायां ।
[अहार्षीत् ] 'हंग् हरणे' (८८५) ह । अद्यतनी दि → त् । 'सिजद्यतन्याम्' (३।४।५३) सिन् । 'सः सिजस्तेर्दिस्योः (४।३।६५) ईत् →ई। 'सिचि परस्मै०' (४।३।४४) वृद्धिः आर् । 'नाम्यन्तस्था०' (२।३।१५) षत्वम् । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ॥छ।।
विशेषाऽविवक्षा-व्यामिश्रे ॥ ५।२।५ ॥ [विशेषाऽविवक्षाव्यामिश्रे] वि 'शिष्लूप् विशेषणे' (१४९२) शिष् । विशिनष्टीति । 'लिहादिभ्यः (५।१।५०) अच्प्र० → अ । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गु० ए । विवक्षणं = विवक्षा । 'शंसि-प्रत्ययात्' (५।३।१०५) अप्र० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११३) अलोपः । 'आत्' (२।४।१८) आप्प्र० → आ । न विवक्षा = अविवक्षा । 'नत्रत्' (३।२।१२५) न० → अ० । वि-आङ् 'मिश्रण संपर्चने' (१९०७) मिश् । व्यामिश्रणं = व्यामिश्रः । 'युवर्ण - वृ-दृ - वश - रण - गमृद् - ग्रहः' (५।३।२८) अल्प्र० → अ । 'णेरनिटि' (४।३।८३) णिच्लोपः । विशेषस्य अविवक्षा = विशेषाऽविवक्षा । विशेषाऽविवक्षा च व्यामिश्रश्च = विशेषाऽविवक्षाव्यामिश्रम्, तस्मिन् ।
[अगमाम घोषान् ] अम (३९२) - द्रम (३९३) - हम्म (३९४) - मीम (३९५) - 'गम्लं गतौ' (३९६) गम् । अद्यतनी म । 'लदिद्-धुतादि-पुष्यादेः परस्मै' (३।४।६४) अप्र० → अ । 'म-व्यस्याः ' (४।२।११३) म० → मा० । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ।
व्यामिश्रे - [अद्य ह्यो वाऽभुक्ष्महि] अद्य प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२।७) सिलुप् । ह्यस् प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३३२७) सिलुप् । वा । भुजंप पालना-ऽभ्यवहारयोः (१४८७) भुज् । 'भुनजोऽत्राणे' (३३३७) आत्मनेपदम् । अद्यतनी महि । 'सिजद्यतन्याम्' (३।४।५३) सिच् । 'च-जः - क-गम्' (२।१८६) ज० → ग० । अघोषे प्रथमोऽशिटः (१।३।५०) ग० → क० । 'नाम्यन्तस्था-कवर्गात्०' (२।३।१५) षत्वम् । क-षयोगे क्ष० । 'अड् धातोरादि'० (४।४।२९) अट् ।
[अगच्छाम घोषान्] अम (३९२) द्रम - (३९३) - हम्म (३९८) - मीमृ (३९५), - 'गम्लं गतौ' (३९६) गम् । ह्यस्तनी म । 'गमिषद्यमश्छ:' (४।२।१०६) म० → छ । 'स्वरेभ्यः' (१।३।३०) द्वित्वम् । 'अघोषे०' (१३५०) छ० → च० । 'म-व्यस्याः ' (४।२।११३) च्छ० → च्छा० । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ।।
[अपिबाम पयः ] 'पां पाने' (२) पा । 'अनद्यतने शस्तनी' (५।२।७) ह्यस्तनी । शस्तनी म । 'कर्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'श्रौति - कृवु - धिवु - पा'० (४।२।१०८) "पिब" आदेशः । 'म-व्यस्याः ' (४।२।११३) ब० → बा० । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् ।
[अजयद् गर्तो हूणान् ] 'जिं अभिभवे' (८) जि । ह्यस्तनी दिव् → त् । 'कर्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'नामिनो०' (४।३।१) गु० ए । 'एदैतोऽयाय' (१।२।२३) अय् । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् । 'अविवक्षिते' (५।२।१४) ह्यस्तनी ।
[रामो वनं जगाम] अम (३९२) - द्रम (३९३) - हम्म (३९४) - मीमृ (३९५) - 'गम्लं गतौ' (३९६) गम् । परोक्षा णव् → अ । 'द्विर्धातुः परोक्षा-२०' (४।१।१) द्विः । 'व्यञ्जनस्याऽनादेर्लुक्' (४।१।४४) अनादिव्यञ्जनलोपः । 'ग-होर्जः (४।११४०) ग० → ज० । 'ञ्णिति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः ग० → गा० ॥छ।
रात्रौ वसोऽन्त्ययामाऽस्वप्तर्यद्य ॥५२६ ॥ [रात्रौ] रात्रि सप्तमी ङि ।
[वसः] वस् पञ्चमी ङसि ।