Page Text
________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका दुण्डिका ।
विश्लेषियइ । 'स्वराऽऽदेर्द्वितीयः' (४।१।४) "टि" द्विः । 'णेरनिटि' (४।३।८३) णिग्लोपः । ' स्वरादेस्तासु' (४।४।३१ ) वृद्धिः आ इत्यादि न सिद्ध्यति ॥ छ ||
२४२
आद्योऽश एकस्वरः || ४|१|२ ||
[आद्यः ] आदौ भवः = आद्यः । दिगादिदेहांशाद् य:' ( ६।३।१२४) यप्र० । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) इलोपः । प्रथमा सि । 'सो रु: (२।१।७२) स०र० ।
[ अंश: ] अंश प्रथमा सि ।
[ एकस्वरः ] एकः स्वरो यस्य सः = एकस्वर: ।
[जजागार] 'जागृक् निद्राक्षये' (१०९३) जागृ । परोक्षा णव् । अनेन "जा" द्विः । ' ह्रस्वः' ( ४|१|३९) ह्रस्वत् । 'जागृर्जि णवि' (४।३।५२) वृ० आर् ।
[ अचकाणत्] अण (२५९) रण ( २६० ) - वण (२६१ ) - व्रण ( २६२ ) - वण (२६३ ) - भण (२६४) भ्रण ( २६५ ) - मण (२६६ ) - धण (२६७) ध्वण (२६८ ) धण (२६९) 'कण शब्दे' (२७०) कण् । कणन्तं प्रायुक्त । ‘प्रयोक्तृव्यापारे णिग्’ (३।४।२० ) णिग्प्र० । 'ञ्णिति' ( ४ | ३ |५० ) उपान्त्यवृद्धिः । ' भ्राजभास - भाष-दीप- पीड०' (४।२।३६) इत्यस्य विकल्पत्वात् न ह्रस्वत्वम् । अद्यतनी दि → तू । 'णि श्रि- द्रु० ' ( ३।४१५८) इ० अ । अनेन द्विः । 'क-डश्चञ्' (४।१।४६) क० च० । 'णेरनिटि' (४।३।८३) णिग्लोपः । 'अड् धातोरादि०' (४।४।२९) अट् । एकस्वरार्थमुदाहृतं न बहुस्वरार्थम्, तेन काणि इत्यस्य न द्विर्वचनम् ॥छ ||
सन्-यङश्च ||४|११३ ॥
[ सन्यङ: ] सन् च यङ् च = सन्यङ् तस्य ।
[च] च प्रथमा सि ।
[तितिक्षते ] 'तिजि क्षमा-निशानयो:' (६६७) तिज् । 'गुप्-तिजो गर्हा- क्षान्तौ सन् ' ( ३।४।५) सन्प्र० आद्योंऽशो द्विः “ति" । 'च-जः क- गम्' (२1१।८६) ज०ग० । 'अघोषे प्रथमोऽशिट: ' (१।३१५०) ग० 'नाम्यन्तस्था०' (२।३।१५ ) षत्वम्, क- पसंयोगे क्ष० । वर्त्त० ते ।
[चिकीर्षति ] 'डुकृंग् करणे' (८८८) कृ । कर्तुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'स्वर-हन - गमो : सनि धुटि' (४।१।१०४) दीर्घः । ऋतां क्डितीर्' (४|४|११६ ) इर् । अनेन द्विः " कि" । 'क-इश्च- ञ्' (४|१|४६) क० च० । ‘भ्वादेर्नामिनो०' (२।१।६३) दीर्घः । 'नाम्यन्तस्था० ' (२।३।१५) षत्वम् । वर्त्त० तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१।११४) अलोपः ।
स । अनेन क० ।
[पापच्यते] 'डुपचष् पाके' (८९२) पच् । भृशं पुनः पुनर्वा पचति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा०' (३।४।९) य० य । अनेन "प” द्विः । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।१।४८) आ । वर्त्त० ते । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शब् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२1१1११३) अलोपः ।
Jain Education International
[लोलूयते ] 'लुग्श् छेदने' (१५१९) लू । भृशं पुनः पुनर्वा लुनाति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद्०' ( ३।४।९) य० य । अनेन द्विः । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।१।४८) गु० ओ । वर्त्त० ते । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शब्' (३।४।७१) शव् ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003293 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2010 |
| Total Pages | 400 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 19 MB |