Page Text
________________
अथ प्रथमाऽध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
८१
सभावः । 'अप्रयोगीत्' (१1१।३७) विप्लोपः । सप्तमी सुप् ।
[आशीःषु] 'शासूक अनुशिष्टौ' (१०९५) शास्, आङ्पूर्व० । आशासनमाशीः । 'क्रुत्संपदादिभ्यः क्विप' (५।३।११४) क्विप्प० । 'आङः' (४।४।१२०) आ० → इ० । सप्तमी सुप् । 'भ्वादेर्नामिनो०' (२।१।६३) दीर्घः(?) (‘पदान्ते' (२।१।६४) दीर्घः) । छ।।
रव्यागि ।।१।३।५४।। [रव्यागि] रव्याग् सप्तमी ङि |
'सिद्धे सत्यारम्भो नियमाय' (न्यायसंग्रहः-१/२५) इति न्यायात कार्यान्तरबाधनार्थमिदमित्याह-पूर्वेणैव सिद्धे नियमार्थमिदम्, तेन जिह्वामूलीयो न भवति ।
[कः ख्यातः] कर् (१।३।३५) सूत्रवत् । ‘ख्यांक प्रकथने' (१०७१) ख्या । ख्यायते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्तप्र० → त० । 'र: कख-पफयोः' -क- (पौ ' (१।३।५) क न भवति ।
[नमः रव्यात्रे] नमस् अव्यउ । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलोपः । 'सो रुः' (२।१।७२) स० → र० । ख्यातीति रव्याता । ‘णक-तृचौ' (५।१।४८) तृच्प० । तस्मै = रव्यात्रे, चतुर्थी डे, ‘इवर्णादे० ' (१।२।२१) र० ।।छ।।
शिट्यघोषात् ।।१।३५५।। [शिट्यघोषात शिट् सप्तमी ङि । अघोष पञ्चमी ङसि । 'डे-डस्योर्याऽऽतौ' (१।४।६) आत् ।
[पुरुषः त्सरुकः] पुरुष । प्रथमा सि । 'सो रुः' (२११७२) स० → र० । सरु । त्सरौ कुशलः = त्सरुकः । 'कोऽश्मादेः' (६३९७) कप्र० । प्रथमा सि । 'सो रुः' (२१११७२) स० →र० । अघोष तकारु, शिट् भणियइ सकारु, विसर्ग हुइ रेफतणइ स्थानि, सकारु पावइ 'च-ट-ते स-द्वितीये' (१९३७) प्राप्तिपूर्वको हि प्रतिषेधः ।
सर्पिः प्साति सर्पिस् । द्वि० अम् । 'अनतो लुप' (१।४।५९) अमलोपः । 'सो रुः' (२।१।७२) स० → र० । अदं (१०५९) - ‘प्सांक् भक्षणे' (१०६०) प्सा । वर्त० तिव् ।
सर्पिः प्सातम्] सर्पिस् । द्वितीया अम् । 'अनतो लुप्' (१।४।५९) । अमलोपः । अदं (१०५९) - ‘प्सांक् भक्षणे' (१०६०) प्सा । प्साति स्म । क्त-क्तवतू' (५1१1१७४) क्तप्र० → त० ।।
[वासः क्षौमम्] वासस् । प्रथमा सि । 'अनतो लुप्' (१।४।५९) सिलोपः । 'सो रुः' (२।१।७२) स० → र० । क्षुमा मांडियइ । क्षुमा = अतसी, तस्या विकारः = क्षौमम् । 'विकारे' (६।२।३०) अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति तद्धिते' (७।४।१) वृद्धिः औ । द्वि० अम् । 'अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् । ‘समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलोपः ।
[अद्विः प्सातम्] अप् । तृतीया भिस् । 'अपोऽद्भ' (२।१।४) अद् । अदं (१०५९) - 'प्सांक भक्षणे' (१०६०) प्सा । प्सायते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५1१1१७४) क्तप्र० → त० । प्रथमा सि छ।।
व्यत्यये लुग वा ।।१।३।५६।। [व्यत्यये] 'इंण्क् गतौ' (१०७५) इ, वि+अतिपूर्व० । व्यत्ययनं = व्यत्ययः । 'युवर्ण-वृ-दृ-वश-रण-गमृद्-ग्रहः' (५।३।२८) अल्प० → अ । 'नामिनो गुणोऽक्डिति' (४१३१) गु० ए । 'एदैतोऽयाय' (१।२।२३) अय् । तस्मिन् = व्यत्यये, 'अवर्णस्ये०' (१।२।६) ए. ।
लुग वा] लुक् । प्रथमा सि । दीर्घङ्याव०' (१।४।४५) सिलोपः । 'धुटस्तृतीयः' (२।१७६) क० → ग० । वा । अव्यउ । प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलोपः ।
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003291 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |