Page Text
________________
७२
आसिद्रमचन्द्रशमानुशासने अज्ञातकर्तृका टुंढिका । रमि-तृ-तुदि वचि-रिचि सिचि-श्चि हनि पा-गो-पा पोद्गाभ्यः कित' (उणा० २२७) कित् थप्र० । 'यमि-रमि-नमि-गमि-हनि-मनिवनति तनादेधुटि क्डिति' (४१२१५५) मलोपः । तृतीया टा । ‘टा इसारिन-स्यो' (१।४५) इन । अवर्णस्येवर्णादिनदोदरल' (१२१६) ए।
[नीस्तम्] निरस्तं । निर्गतं रक्तं यत्र तत् = नीस्क्तम् ।
[पटू राजा पटु प्रथमा सि । 'सो कः' (२।११७२) स० → २० । 'राग दीप्तौ' (८९३) राज् । राजते-शोभते छत्र-चामरादिभिश्चिहनैरिति राजा । 'उक्षि-तक्ष्यक्षाशि-राजि धन्वि-पश्चि-पूपि-क्लिदि स्निहि नु मरजेरन' (उणा० ९००) अनुप्र० । प्रथमा सि । 'नि दीर्घः' (११४८५) दीधः । 'दीर्घड्याव०' (१।४।४५) सिलोपः । 'नाम्नो नोऽनहः' (२१११९१) नलोपः ।
[अहोरूपम् अहन मांडियइ । प्रशस्तमहः = अहोरूपम् । 'त्यादेच प्रशस्ने रूपप्' (७।३।१०) रूपप्प्र० → रूप । 'अहः' (२।१।७४) न० → २० । 'धोपवति' (१1३1२१) २० → उ० । 'अवर्णस्ये०' (१।२।६) ओ. । .
यदि पदान्त इति ग्रहणं स्यात्तदा “अर्धाः, अपास्पाः, अचाकूः, अचाकाः, अपापाः' इत्यादिप्येव प्राप्नोति, न तु स्व(वा)राज्यं (इत्यादाविति), नैवम् - अदिदुत इति इद्ग्रहणादपदान्त इति नानुवर्तते. यत इकारात् परस्य रेफरय रेफेऽपदान्ते संभवो नास्तीति, भिन्नस्थानिनिमित्तमानाद्वा ॥छ।। .
ढस्तड्ढे ।।१।३।४२॥ [ढस्तड्ढे] ढ् पाठी डस् । तड्ढ मांडियइ । तन्निमितो ढस्तड्ढः, तस्मिन् नड्ढे, सप्तमी ङि । 'अवर्णस्ये० ' (१।२।६) ए । 'धुटस्तृतीयः' (२।१७६) ८० । 'तवर्गस्य श्चवर्ग०' (१।३।१०द० ---> १० ।
[माढिः] अर्ह (५६४) मह पूजायाम्' (५६५) मह । महनं = माढेि: । "स्त्रियां क्तिः' (५।३।९१) क्तिप० → ति । हो धुट पदान्ते' (२१८२) ह० -→ ढ० । 'अधश्चतुर्थात् तथोर्धः' (२१५७९) त० → ध० । 'लवर्गस्य श्ववर्ग०' (१३।६०) ध० → ढ० । सूत्रकार्यम् । प्रथमा सि । 'सो रुः' (२191७२) ० । 'र: पदान्ते०' (११३५३) विसर्गः ।
[लीढम्] 'लिहींक आस्वादने' (११२९) लिह् । लेहनं = लीढम् । ‘क्लीवे क्तः' (५।३।१२३) क्तप्र०. → त० । 'हो धुट्-पदान्ते' (२।१९८२) ह० →ढ० । 'अधश्चतुर्थात् तथाधः' (२।१७९) त० → ध० । 'तवर्गस्य श्चवर्ग०' (१३६०) ध० → ढ० । सूत्रकार्यम् । प्रथमा सि । 'अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलोपः ।
[मीढम्] 'मिहं सेचने' (५५१) मिह । मेहनं = मीढम् । शंय 'लीढग' वत् ।
[गूढम्] 'गुहौग् संवरण' (९३५) गुह् । गृहनं = गूढम् । क्लीवे क्तः' (५।३।१२३) क्तप्र० → त० । 'हो धुट्पदान्ते' (२।१९८२) ह० → ढ० । अधश्चतुर्थात्०' (२।१७९) त० →ध० । 'तवर्गस्य वर्ग०' (१३१६०) ध० → ढ० । सूत्रकार्यम् । प्रथमा सि । अतः स्यमोऽम्' (१।४।५७) अम् । 'समानादमोऽतः' (१।४।४६) अलोपः ।
[मधुलिड ढौकते] 'लिहींक आस्वादने' (११२९) लिह, मधुपूर्व० । मधु लेढीति मधुलिट् । 'क्विप' (५1१1१४८) क्विप्र० । 'अप्रयोगीत्' (१1१1३७) विप्लोपः । प्रथमा सि । 'दीर्घड्याव०' (१।४।४५) सिलोपः । 'हो धुट-पदान्ते' (२।१९८२) ह० → ढ० । ककुङ् (६२२) - श्वकुङ् (६२३)-कुङ् (६२४) श्रकुङ् (६२५) प्राकुङ् (६२६) - ‘ढीकृङ् गतौ' (६२७) ढोक । वर्त्त० ते । 'कतर्यनद्भ्यः शव' (३।४।७१) शव ।
[चकृड्ढ़वे] 'डुकंग करणे' (८८८) कृ । परोक्षा ध्वे । 'द्विर्धातुः परोक्षा-डे प्राक् तु स्वरे स्वरविधेः' (८1१1१) द्वित्वं । 'ऋतोऽत्' (४।११३८) ऋ० → अ० । ‘क श्च-ञ्' (४।१।४६) क० → च० । 'नाम्यन्तात् परोक्षाधतन्याशिषो धो ढः' (२११८०) ध० → ढ० । 'अदीर्घाद् विरामैकव्याने' (१।३।३२) द्वित्वं । तृतीयस्तृतीय चतुर्थे' (१।३।४९) ढ० → ड० ।
[लुलुविडढ़वे] 'लूगश् छेदने' (१५१९) लू । परोक्षा ध्वे । 'द्विर्धातुः परोक्षा डे०' (४।१1१) द्विर्वचनं । 'हस्वः'
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003291 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |