Page Text
________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
[अव्ययम्] 'व्ययी गतौ' (९१८) व्यय, नपूर्वकम् । न व्ययति = न चलति स्वस्वरूपादित्यव्ययम् । 'अच्' (५।१।४९) अच्प० → अ । 'नञत्' (३।२।१२५) न० → अ० । प्रथमैक० सि. ।
[स्वः सुखयति स्वर् । प्रथमैक० सि० । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलोपः । 'र: पदान्ते०' (१।३।५३) विसर्गः । [अत्युच्चैसौ] उच्चैः अतिक्रान्तौ तौ । [अत्युच्चैसः] उच्चैः अतिक्रान्ताः ते ।। छ ।।
चादयोऽसत्त्वे ।।१।१।३१।। [चादयः] च आदिर्येषां ते = चादयः । 'जस्येदोत्' (१।४।२२) इ० → ए० । 'एदैतोऽयाय' (१।२।२३) अय् ।
[असत्त्वे] 'षद्लूं विशरण-गत्यवसादनेषु' (९६६) षद् । 'षः सोऽष्ट्यै०' (२।३।९८) सद् । सीदतीति सत् । 'क्रुत्०' (५।३११४) विप्प० । 'अप्रयोगीत्' (१1१३७) क्विपुलोपः । सतो भावः = सत्त्वम् । 'भावे त्व-तल्' (७।१।५५) त्वप्र० । सीदन्तोऽस्मिन् लिङ्ग-संख्ये इति सत्त्वम्, न सत्त्वं = असत्त्वम् । 'नञत्' (३।२।१२५) न० → अ० । तस्मिन्, सप्तम्येक० ङि । 'अवर्णस्ये०' (१२१६) ए ।। छ ।।
__ अधण्तस्वाद्या शसः ।।११।३२।। [अधण्तस्वाद्या] न धण् = अधण्, तसुआदिर्येषां ते = तस्वादयः, अधण् च तत् तस्वादयश्च = अधण्तस्वादि । प्रथमैक० सि । सूत्रत्वात् लोपः । आ प्रथमा सि । 'अव्ययस्य' (३।२७) सिलोपः ।
[शसः] शस् पञ्चमी ङसि → अस् ।
[देवा अर्जुनतोऽभवन्] 'दिवूच क्रीडा-जयेच्छा-पणि-द्युति-स्तुति-गतिषु' (११४४) दिव् । दीव्यन्ति = क्रीडन्ति स्वर्ग विलसन्ति इति देवाः । 'लिहादि०' (५।१।५०) अच्प० → अ । 'लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४) गुणः ए । प्रथमाबहु० जस्
→ अस् । अर्जुनस्य पक्षे = अर्जुनतः । 'व्याश्रये तसुः' (७।२।८१) तसुप्र० → तस् । 'भू सत्तायाम्' (१) भू । ह्यस्तनी अन् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१) शव् । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० ओ । 'ओदौतोऽवाव्' (१।२।२४) अव् । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२।१११३) अलोपः । 'अड् धातोरादिस्तिन्यां चाऽमाडा' (४।४।२९) अट् ।
ततः] तद् । तस्मात् । 'किमद्व्यादिसर्वाद्यवैपुल्यवहोः पित् तस्' (७।२।८९) तस्प० । 'आ द्वेरः' (२।१।४१) द० → अ० । 'लुगस्यादेत्यपदे' (२११११३) अलोपः । 'लोकात्' (१।१।३) संहिता ।
[तत्र] तद् । तस्मिन् । 'सप्तम्याः ' (७।२।९४) त्रप्प० । शेषं पूर्ववत् । [इह] इदम् । अस्मिन् । 'क्व-कुत्रात्रेह' (७।२।९३) इह निपातः । [क्व] किम् । कस्मिन् । 'क्व-कुत्राऽत्रेह' (७।२।९३) क्व निपातः ।
[कदा] किम्शब्दात् । कस्मिन् काले इति कदा । 'किम्-यत्-तत्-सर्वेका ऽन्यात् काले दा' (७।२।९५) दाप्र० । 'किमः कस्तसादौ च' (२।१।४०) किम्० → क० ।
[एतर्हि एतस्मिन् काले इति एतर्हि । 'सदा-ऽधुनेदानी-तदानीमेतर्हि' (७।२।९६) एतर्हि निपातः । [अधुना] अस्मिन् अनद्यतनकाले इति अधुना । 'सदा-ऽधुनेदानीं तदानीमेतर्हि' (७।२।९६) अधुना निपातः । [इदानीम् अस्मिन् काले इति इदानीम् । 'सदा-ऽधुनेदानी-तदानीमेतर्हि' (७।२।९६) इदानीं निपातः । [सद्यः] समान अग्रे अहन् । समाने अहनि = सद्यः । 'सद्यो-ऽद्य-परेद्यव्यहिन' (७।२।९७) सद्यः निपातः ।
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003291 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |