Page Text
________________
१०८
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
सिमा)
[पून्युः] 'पूग्श् पवने' (१५१८) पू । पूयते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५1१1१७४) क्तप्र० → त० । 'ऋ-ल्वादेरेषां तो नोऽप्रः' (४।२।६८) त० → न० । पूनमिच्छति । 'अमाव्ययात्' (३।४।२३) क्यन्प्र० → य० । 'क्यनि' (४।३।११२) ई० । पूनीयतीति क्विप् । शेषं 'लून्युः' वत् ।
[अतिसखेः] सखि अतिपूर्व० । सखायमतिक्रान्तो योऽसौ, तस्मात्-तस्य वा अतिसखेः । पञ्चमी डसि अथवा षष्ठी डस् । “डित्यदिति' (१।४।२३) इ० → ए० । 'एदोद्भ्यां०' (१।४।३५) र० । 'रः पदान्ते०' (१।३।५३) विसर्गः ।
[अधिपतेः] पति अधिपूर्व० । अधिकः पतिः = अधिपतिस्तस्मात् - तस्य वा अधिपतेः । पञ्चमी इसि अथवा षष्ठी डस् । 'डित्यदिति' (१।४।२३) इ० → ए० । 'एदोद्भ्यां०' (१।४।३५) र० । 'रः पदान्ते०' (१।३।५३) विसर्गः ।
[सख्याः] सखि । 'नारी-सखी-पशू-श्वश्रू' (२।४७६) डीप्र० । पञ्चमी डसि अथवा षष्ठी डस् । 'स्त्रीदूतः' (१।४।२९) दास् → आस् ।
[पत्याः] पति । 'इतोऽक्त्यर्थात्' (२१४।३२) डीप्र० । पञ्चमी उसि अथवा षष्ठी डस् । 'स्त्रीदूतः' (१।४।२९) दास् → आस् ।।छ।।
ऋतो डुर् ।।१।४।३७।। [ऋतो दुर] ऋत् पञ्चमी इसि । डुर् प्रथमा सि । 'दीर्घड्याब' (१।४।४५) सिलोपः ।। [पितुः] पितृ । पञ्चमी इसि । अनेन डुर् → उर् । 'डित्यन्त्यस्वरादे:' (२१११११४) अन्त्यस्वरादिलोपः । [पितुः] पितृ । षष्ठी डस् । अनेन डुर् → उर् । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अन्त्यस्वरादिलोपः ।
[ग्रः] 'गृत् निगरणे' (१३३५) गृ । गिरन्तीति । 'मन्-वन्-क्वनिप्-विच क्वचित्' (५।१।१४७) विच्प्र० । ‘अप्रयोगीत्' (१1१1३७) विचलोपः । द्वितीया शस् → अस् ? (पञ्चमी इसि) । 'इवर्णादे० ' (११२।२१) र० ॥छ।।
तृ-स्वसृ-न-नेष्ट्र-त्वष्ट्र-क्षत्तृ-होतृ-पोतृ-प्रशास्त्रो घुट्यार् ।।१।४।३८।। [तृस्वसृनप्तृनेष्टुत्वष्टक्षत्तृहोतृपोतृप्रशास्त्रः] ता च स्वसा च नप्ता च नेष्टा च त्वष्टा च क्षत्ता च होता च पोता च प्रशास्ता च = तृस्वसृनप्तनेष्टुत्वष्टक्षत्तृहोतृपोतृप्रशास्तृ, तस्य, षष्ठी इस्, ‘इवर्णादे०' (१।२।२१) रत्वम् । . [घुट्यार] घुट् । सप्तमी ङि । आर् । प्रथमा सि । 'दीर्घड्याब्०' (१।४।४५) सिलोपः ।
[कर्तारम, कर्तारौ(२), कर्तारः कटस्य] 'डुकंग करणे' (८८८) कृ । करोतीति कर्ता, तं । कुरुतः इति कर्तारौ । कुर्वन्तीति कर्तारः । ‘णक-तृचौ' (५।११४८) तृचप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्डिति' (४।३।१) अर् ।
[वदितारम्, वदितारी, वदितारी, वदितारो जनापवादान] 'वद व्यक्तायां वाचि' (९९८) वद् । वदतीत्येवंशीलो वदिता, तं । वदतः इत्येवंशीलौ वदितारौ । वदन्तीत्येवंशीला वदितारः । 'तृन् शील-धर्म-साधुषु' (५।२।२७) तृनप्र० → तृ० । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट' (४।४।३२) इट्. ।
[नेष्टारम्] ‘णींग प्रापणे' । (८८४) णी । 'पाठे धात्वादेर्णो नः' (२।३।९७) नी । नयतीति नेष्टा, तं । 'नियः षादिः' (उणा० ८६४) षकारादिः तृप्र० ।
[प्रशास्तारम्, प्रशास्तारी, प्रशास्तारो, प्रशास्तारः] 'शासूक् अनुशिष्टौ' (१०९५) शास्, प्रपूर्व० । प्रशास्तीति प्रशास्ता तं, प्रशास्तः (?) (प्रशिष्टः) इति प्रशास्तारो, प्रशासन्ति (?) (प्रशासति) इति प्रशास्तारः । ‘णक-तृचौ' (५।१।४८) तृच्प्र० ।
[अतिकर्तारम, अतिकर्तारौ, अतिकर्तारौ, अतिकर्तारः] कर्तारमतिक्रान्तोऽसौ अतिकर्ता, तं, कर्त्तारमतिक्रान्तौ, तौ,
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003291 |
| Book Title | Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vimalkirtivijay |
| Publisher | Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 13 MB |