________________
३२६
आ.श्रीमलधारिहेमचन्द्रसूरिविरचितवृत्ति-अभयशेखरसूरिविरचितटिप्पणीसमेतं
( सू० ५३६ ) से किं तं अज्झयणे ? अज्झयणे चउविहे पण्णत्ते । तं० - णामज्झयणे ठवणज्झयणे दव्वज्झयणे भावज्झयणे ।
(सू० ५३७) णाम - ट्ठवणाओ पुव्ववण्णियाओ ।
I
(सू० ५३८) से किं तं दव्वज्झयणे ? दव्वज्झयणे दुविहे पण्णत्ते । तंजहा- आगमओ य णोआगमओ य ।
( सू० ५३९ ) से किं तं आगमतो दव्वज्झयणे ? आगमतो दव्वज्झयणे - जस्स णं अज्झयणेति पदं सिक्खितं ठितं जितं मितं परिजितं जाव जावइया अणुवत्ता आगमओ तावइयाई दव्वज्झयणाई । एवमेव ववहारस्स वि। संगहस्स णं एगो वा अणेगो वा तं चैव भाणियव्वं जाव से तं आगमतो दव्वज्झयणे ।
( सू० ५४० ) से किं तं णोआगमतो दव्वज्झयणे ? णोआगमतो दव्वज्झयणे तिविहे पण्णत्ते । तं जहा - जाणयसरीरदव्वज्झयणे भवियसरीरदव्वज्झयणे जाणयसरीरभवियसरीरवतिरित्ते दव्वज्झयणे ।
( सू० ५४९ ) से किं तं जाणगसरीरदव्वज्झयणे ? जाणगसरीरदव्वज्झयणेअज्झयणपयत्थाहिगारजाणयस्स जं सरीरयं ववगत-चुत चड्य- चत्तदेहं जाव अहो ! णं इमेणं सरीरसमुस्सएणं अज्झयणे त्ति पदं आघवियं जाव उवदंसियं ति, जहा को दिट्ठतो ? अयं घयकुंभे आसी, अयं महुकुंभे आसी । सेतं जाणयसरीरदव्वज्झयणे ।
( सू० ५४२ ) से किं तं भवियसरीरदव्वज्झयणे ? भवियसरीरदव्वज्झयणे - जे जीवे जोणीजम्मणनिक्खं इमेणं चेव आदत्तएणं सरीरसमुस्सएणं जिणदिट्ठेणं भावेणं अज्झणे त्ति यं सेकाले सिक्खिस्सति ण ताव सिक्खति, जहा को दिट्ठतो ? अयं घयकुंभे भविस्सति, अयं महुकुंभे भविस्सति । सेतं भवियसरीरदव्वज्झयणे ।
अध्ययनम् अक्षीणम् आय: क्षपणा । एतानि चत्वार्यपि सामायिक - चतुर्विंशतिस्तवादिश्रुतविशेषाणां सामान्यनामानि तथाहि - सामायिकमध्ययनमुच्यते, तदेवाक्षीणं निगद्यते, इदमेवाऽऽयः प्रतिपाद्यते, एतदेव क्षपणाऽभिधीयते, एवं चतुर्विंशतिस्तवादिष्वप्यभिधानीयम् । साम्प्रतमेतेषां चतुर्णामपि निक्षेपं प्रत्येकमभिधित्सुराह - से किं तं अज्झयणे इत्यादि, नाम-स्थापना-द्रव्यभावभेदाच्चतुर्विधोऽध्ययनशब्दस्य निक्षेपः । तत्र नामादिविचारः सर्वोऽपि पूर्वोक्तद्रव्या (नामा ) - वश्यकानुसारेण वाच्यो यावन्नोआगमतो भावाध्ययने अज्झप्पस्साणयणमित्यादि गाथा, व्याख्याअज्झप्पस्स आणयणं इह नैरुक्तेन विधिना प्राकृतस्वाभाव्याच्च पकार-सकार-आकारणकारलक्षणमध्यगतवर्णचतुष्टयलोपे अज्झयणमिति भवति । अध्यात्मं चेतस्तस्याऽऽनयनमध्य
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org