________________
श्री अनुयोगद्वारसूत्रम् [सू०४०५-४०८ ]
२५७
( सू० ४०५) कति णं भंते ! सरीरा पं० ? गो० ! पंच सरीरा पण्णत्ता । तंजहाओरालिए वेउव्विए आहारए तेयए कम्मए ।
( सू० ४०६ ) रइयाणं भंते ! कति सरीरा पन्नत्ता ? गो० ! तयो सरीरा पं० । तं० - वेउव्विए तेयए कम्मए ।
(सू० ४०७) असुरकुमाराणं भंते ! कति सरीरा पं० ? गो० ! तओ सरीरा पण्णत्ता । तंजा - बेउलिए तेयए कम्मए । एवं तिण्णि तिण्णि एते चेव सरीरा जाव थणियकुमाराणं भाणियव्वा ।
गो० ! तयो
( सू० ४०८ ) ( १ ) पुढवीकाइयाणं भंते ! कति सरीरा पण्णत्ता सरीरा पण्णत्ता । तंजहा - ओरालिए तेयए कम्मए ।
(२) एवं आउ - तेउ - वणस्सइकाइयाण वि एते चेव तिण्णि सरीरा भाणियव्वा । (३) वाउकाइयाणं जाव गो० ! चत्तारि सरीरा पन्नत्ता । तं० - ओरालिए वेउव्विए यए कम्मए ।
तदत्र नारकादयोऽसङ्ख्येयादिस्वरूपतः सामान्येन प्रोक्ताः, विशेषतस्तु तदसङ्खयेयकं कियत्प्रमाणमिति न ज्ञायते, औदारिकादिशरीरविचारे च तत्परिज्ञानं सिद्ध्यति । औदारिकादिशरीरस्वरूपबोधश्च विनेयानां संपद्यते इति चेतसि निधाय जीवा - ऽजीवद्रव्यविचारप्रस्तावाच्छरीराणां तदुभयरूपत्वाच्च तानि विचारयितुमुपक्रमते - कड़ णं भंते सरीरा इत्यादि । ओरालिए त्ति उदारं तीर्थकर - गणधरशरीरापेक्षया शेषशरीरेभ्यः प्रधानम्, उदारमेवौदारिकम् । अथवा उदारं सातिरेकयोजनसहस्रमानत्वाच्छेषशरीरेभ्यो महाप्रमाणम्, तदेवौदारिकम् । वैक्रियमुत्तरवैक्रियावस्थायामेव लक्षयोजनमानं भवति, सहजं तु पञ्चधनुः शतप्रमाणमेव, ततः सहजशरीरापेक्षया इदमेव महाप्रमाणम् १। वेउव्विए त्ति विविधा विशिष्टा वा क्रिया विक्रिया, तस्यां भवं वैक्रियम्, विशिष्टं कुर्वन्ति तदिि वा वैकुर्विकम् २। आहारए त्ति तथाविधप्रयोजने चतुर्दशपूर्वविदा आह्रियते गृह्यत इत्याहारकम्, अथवा आह्रियन्ते गृह्यन्ते केवलिनः समीपे सूक्ष्मजीवादयः पदार्था अनेनेत्याहारकम् ३ । य रसाद्याहारपाकजननं तेजोनिसर्गलब्धिनिबन्धनं च तेजसो विकारस्तैजसम् ४। कम्मर त्ति अष्टविधकर्मसमुदायनिष्पन्नमौदारिकादिशरीरनिबन्धनं च भवान्तरानुयायि कर्मणो विकार: कर्मैव वा कार्मणम् ५। अत्र स्वल्पपुद्गलनिष्पन्नत्वाद्वादरपरिणामत्वाच्च प्रथममौदारिकस्योपन्यासः, ततो बहुबहुतर-बहुतमपुद्गलनिर्वृत्तत्वात् सूक्ष्म-सूक्ष्मतर-सूक्ष्मतमत्वाच्च क्रमेण शेषशरीराणामिति ।
तदेवं सामान्येन शरीराणि निरूप्य चतुर्विंशतिदण्डके तानि चिन्तयितुमाह- नेरइयाणं भंते ! कइ सरीरा इत्यादि पाठसिद्धमेव यावत् केवड्या णं भंते ! ओरालियसरीरा इत्यादि, यिन्ति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org