________________
श्रीअनुयोगद्वारसूत्रम् [सू०२३९-२४४]
१५९ (सू० २३९) से किं तं उवसमिए ? उवसमिए दुविहे पण्णत्ते । तंजहा-उवसमे य १, उवसमनिप्फण्णे य २।
(सू० २४०) से किं तं उवसमे ? उवसमे मोहणिज्जस्स कम्मस्स उवसमे णं । सेतं उवसमे।
(सू० २४१) से किं तं उवसमनिप्फण्णे ? उवसमनिप्फण्णे अणेगविहे पण्णत्ते । तंजहा-उवसंतकोहे जाव उवसंतलोभे उवसंतपेजे उवसंतदोसे उवसंतदंसणमोहणिजे उवसंतचरित्तमोहणिजे उवसंतमोहणिजे उवसमिया सम्मत्तलद्धी उवसमिया चरित्तलद्धी उवसंतकसायछउमत्थवीतरागे । सेतं उवसमनिप्फण्णे । सेतं उवसमिए।
(सू० २४२) से किं तं खइए ? खइए दुविहे पण्णत्ते । तंजहा-खए य १ खयनिप्फण्णे य २।
(सू० २४३) से किं तं खए ? खए अट्ठण्हं कम्मपगडीणं खए णं । सेतं खए ।
(सू० २४४) से किं तं खयनिप्फण्णे ? खयनिप्फण्णे अणेगविहे पण्णत्ते । तंजहाउप्पण्णणाणदंसणधरे अरहा जिणे केवली ८९खीणआभिणिबोहियणाणावरणे खीणसुयणाणावरणे खीणओहिणाणावरणे खीणमणपजवणाणावरणे खीणकेवलणाणावरणे अणावरणे णिरावरणे खीणावरणे णाणावरणिज्जकम्मविप्पमुक्के, केवलदंसी सव्वदंसी खीणनिद्दे खीणनिद्दानिद्दे खीणपयले खीणपयलापयले खीणथीणगिद्धे खीणचक्खुदंसणावरणे खीणअचक्खुदंसणावरणे खीणओहिदंसणावरणे खीणकेवलदसणावरणे पूर्वोक्तस्वरूपो मोहनीयस्यैव कर्मणोऽष्टाविंशतिभेदभिन्नस्योपशमश्रेण्यां द्रष्टव्यः, न शेषकर्मणाम्, मोहस्सेवोवसमो ( ) इति वचनात्, उपशम एवौपशमिकः । उपशमनिष्पन्ने तु उवसंतकोहे इत्यादि, इहोपशान्तक्रोधादयो व्यपदेशा: क्वापि वाचनाविशेषे कियन्तोऽपि दृश्यन्ते, तत्र मोहनीयस्योपशमेन दर्शनमोहनीयं चारित्रमोहनीयं चोपशान्तं भवति, तदुपशान्ततायां च ये व्यपदेशा: संभवन्ति ते सर्वेऽप्यत्रादुष्टा न शेषा इति भावनीयम् । सेत्तमित्यादि निगमनद्वयम् ।
८९. खीणआभिणिबोहिअणाणावरणेत्ति । ननु क्षीणाभिनिबोधिकज्ञानावरणादीनामपि पृथक् पृथक् क्षयनिष्पन्नभावत्वेऽन्यत्र श्रीतत्त्वार्थसूत्रादौ ज्ञानावरणकर्मक्षयजन्यक्षायिकभावत्वेनैकं केवलज्ञानमेव यदुक्तं तद्विरोधः स्यादिति चेत् ? न, अत्रापि तस्यैकस्यैव क्षायिकभावत्वेन सम्मतत्वात्। भूतले यदा घटो वर्तते तदा घटवद्भूतलमिति प्रत्यक्षं भवति, यदा पटो वर्तते तदा पटवद्भूतलमिति प्रत्यक्षं भवति । परन्तु यदा न किञ्चिदपि वर्तते तदा 'इदं भूतलं' इत्येवमेकरूपमेव प्रत्यक्षं भवति। न तत्र कोऽपि विशेषोऽनुभूयते। तथापि यदा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org