________________
प्रकाशिका टीका-चतुर्थवक्षस्कारः सू० २३ सुदर्शनाजम्बूवर्णनम्
२७७ वापि एकैकप्रासादसद्भावेन चत्वारः प्रासादाः सम्पद्यन्ते इति बोध्यम् । एवं निर्देशोलाघवार्थः । ते च प्रासादाः 'कोसं' क्रोशम्-एकं क्रोशम् 'आयामेणं' आयामेन-दैर्येण प्रज्ञप्ताः, एक्मग्रेऽपि, 'अद्धकोसं' अर्द्धक्रोशम्-क्रोशस्याई 'विक्खंभेणं' विष्कम्भेण-विस्तारण 'देसूणं' देशोनं-किञ्चिद्देशविहीन 'कोसं उद्धं उच्चत्तेणं' क्रोशम् ऊर्ध्वमुच्चत्वेन, तेषां प्रासादानां 'वण्णो' वर्णकोऽत्र वक्तव्यः तत्र सीहासणा सपरिवारा' सिंहासनानि सपरिवाराणि भद्रासनरूपपरिवारसहितानि वक्तव्यानि जीवाभिगमेत्वपरिवाराण्येव सिंहासनानि वर्णनीय. तयोक्तानि, 'एवं' एवम्-अनेन प्रकारेण 'सेसासु विदिसामु' शेषासु' शेषासु ईशान विदिगभिन्नासु आग्नेयादि विदिक्षु पुष्करिण्यः (वाप्यः) प्रासादावतंसकाश्च वाच्याः, एतासामीशानादिविदिक्पूर्वादिदिग्गतवापीनां क्रमेण नामनिर्देष्टुं पद्यद्वयमाह-गाथे पधे-'पउमा' पद्मा १ 'पउमप्पभाचेव' पद्मप्रभा २ चैव 'कुमुदा' कुमुदा ३ 'कुमुदप्पहा' कुमुदप्रभा ४। चाहिए । इससे प्रत्येक वापीमें एक एक प्रासाद होने से चार प्रासाद होते हैं ऐसा समझ लेवें । यह निर्देश लाघवार्थ किया है । वे प्रासाद 'कोसं' एक कोस 'आयामेणं' लंबे 'अद्धकोसं' आधा कोसका उनका 'विक्खंभेणं' विष्कंभ कहा है। 'देसूर्ण कोसं उद्धं उच्चत्तण' कुछ कम एक कोस ऊंचा है। उन प्रासादों का 'वण्णओ' वर्णन परक पदसमूह यहां कह लेवें। वह इस प्रकार से है- वहां 'सीहासणा-सपरिवारा' भद्रासनरूप परिवारसहित सिंहासन कहे हैं । जीवा भिगममें विना परिवार सिंहासन का वर्णन कहा है। ‘एवं' इस प्रकार से 'सेसासु विदिसासु' शेष ईशान विदिशा से भिन्न आग्नेयादि विदिशा में पुष्करिणियां वावडियां एवं प्रासादावतंसक कह लेवें । ये ईशानादिविदिक एवं पूर्वादिदिशामें कही हुई वापी के क्रम से नाम निर्देश के लिए दो पद्य कहते हैं'पउमा' पद्मा१ 'पउमप्पभाचेव' पद्मप्रभा२, 'कुमुदा ३, 'कुमुप्पहा' कुमुद કહ્યા છે, અહીંયાં બહુવચન વયમાણ વના પ્રાસાદની અપેક્ષાથી છે તેમ સમજવું. એથી દરેક વાવમાં એક એક પ્રાસાદ હોવાથી ચાર પ્રાસાદ હોય છે, તેમ સમજવું. मानिश सपास छ. ये पासाहो 'कोसं' मे ॥ २८। 'आयामेण ein छ. 'अद्धकोस' अर्धा २८। तेना 'विक्ख भेणं' वि०४ हेर छे. 'देसूणं कोसं उद्ध उच्चत्तेण' iss सोछ। ४ ॥ २८॥ ॥ छ. से प्रासानु-'वण्णओ' वर्णन ४२ना२: wी ही सेवा ते मा प्रमाणे छे-'सीहासणा सपरिवारा' त्यां भद्रासन ३५ परिवार सहित सिहासननु वर्णन ४ से. 'एवं' से प्रमाणे 'सेसासु विदिसास બાકિની ઈશાન વિદિશાથી બીજી આયાદિ વિદિશામાં પુષ્કરિણી-વાવ અને પ્રાસાદાવતંસક કહો લેવા. એ ઈશાનાદિ વિદિશા અને પૂર્વાદિ દિશામાં કહેલ વાના કમથી નામ मता माटे मे ५यो हेरा छ. सभा-'पउमा' ५॥ १ 'पउमप्पभा चेव' ५५ प्रना २ 'कुमुदा' भु. 3, 'कुमुदुप्पहा' भुमिमा ४' 'उप्पलगुम्मा' ५ शुभ ५, 'णलिणा'
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org