________________
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्र विंशतितमसूत्रपर्यन्तं विलोकनोयम् । अर्थोऽपि तत्रैव सुबोधिनी टोहातो विज्ञेयः । नदेवाह--"एवं" इत्यादि । “सदो त्ति' शब्दवर्णनमा तस्यैव राजप्रश्नोयसूत्रस्य त्रिाष्टि तम चतुष्पष्टितमेमि सूत्रद्वये विलोकनीयम् । अर्थोऽपि तत्रैव सुबोधिनी टीकायां द्रष्टव्यः । “पुक्खरिणीओ त्ति, तत्र वनषण्डस्य बहुसमरमणीये भूमिभागे पुष्करिण्यःक्षुद्राः क्षुद्रिका, वाप्यः, पुष्करिण्वादयश्च सन्ति तासां वर्णनं राजप्रश्नीयसूत्रस्य पञ्चषष्टितमसूत्रे, “पब्धयणा इति पर्वतकाः, तासां पुष्करिण्यादीनां तत्र तत्र देशे उत्पातादि पर्वताः सन्ति, एषां वर्णन षट्पष्टितमसूत्रे "घरगा इति 'आलियघरगा' तेषु वनपण्डेषुतत्र तत्र देशे बहूनि आलिका गृहकाणि कदली गृहकाणीत्यादि गृहवर्णनं सप्तषष्टितमसूत्रे, 'मंडवगा' इति मण्डपकाः तत्रैव तत्र तत्र देशे बहवो जाति मण्डपका यूथिका मण्डपकाः, इत्यादि मण्डपकवर्णनं, तथा 'पुढविसिलापट्टया' इति पृथिवी शिलापट्टका वें सूत्र से लेकर २१वें सूत्र तक किया गया है-सो वहीं से इस वर्णन को जान लेना चाहिये, तथा पदों की अर्थ व्याख्या सुबोधिनी टीका में की गई है-सो यह भी उसी से देख लेना चाहिये जब ये तृण वायु के झोकों से मन्द २ रूप में या विशेषरूप में प्रकम्पित होते हैं-तब इनमें से परस्पर के संघट्टन से किस प्रकार का शब्द निकलता है यह सब यदि देखना हो तो राज प्रश्नीय के ६३वें और ६४वे सूत्र की व्याख्या को देखना चाहिये । वहाँ पर यह सब बहुत ही सुन्दर ढंग से समझाया गया है "पुक्खरिणीओत्ति" बहुसमरमणीय मध्यभूमिभाग में अनेक छोटी २ वापिकाएँ हैं-इनका वर्णन भी राजप्रश्नीयसूत्रके ६५वे सूत्र में आया है' इन पुष्करिणियों के बीच में "पव्वया" उत्पात आदि पर्वत हैं तथा उस वनषण्ड में अनेक "घरगा" कदलीगृह हैं, अनेक "मंडवगा" मण्डप-लताकुज-आदि हैं एवं "पुढविसिलापट्टया" अनेक हंसासन
आदि जैसे पृथिवीशिलापट्टक हैं और ये सब प्रतिरूपान्त तक के विशेषणों वाले हैं-यह सब ૨૧ માં સૂત્ર સુધી વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. તે ત્યાંથી જ આ વર્ણન વિષે જાણી લેવું જોઈએ. તેમ જ પદેના અર્થની વ્યાખ્યા સુધિની ટીકામાં કરવામાં આવી છે. તે આ વિષે પણ ત્યાંથી જોઈ લેવું જોઈએ જયારે આ તૃણે પવનના ઝપાટાએથી ધીમે ધીમે અથવા વિશેષ રૂપમાં પ્રકંપિત થાય છે. ત્યારે એમનામાંથી પરસ્પરના સંઘટ્ટનથી કઈ જાતને શબ્દ ઉપન થાય છે. આ વિશે જે જાણવું હોય તે “રાજપ્રશનીયના ૬૩મા અને ૬૪ મા સૂત્રના વ્યાપાવાંચવી જોઈએ. ત્યાં આ વિષે ઉત્તમ રૂપમાં स्पष्ट ४२वामां भाव छ, “पुङ्गखरिणीओ "त्ति" तमसमरमाशीय मध्यभूमिमामा घशी નાની વાપિકાએ છે. તેમનું વર્ણન પ્રણ “રાજપ્રનીયસૂત્રનાં ૬૫ માં સૂત્રમાં કરવામા मावस छ. 24 पुरिणीमानी १२२ "पव्वया" त्यात २ ५ । छे. ते ते पनमा भने “घरगा" ४सी । छे. अने 'मंडवगा भ७५-ता -वगेरे छे. तभर "पुढविसिलापट्टया" अनेसासन त्या 24 पृथिवी शिक्षा--५८८ । छ भने આ સર્વ પ્રતિરૂપાન્ત સુધીના વિશેષણેથી યુક્ત છે. આ બધું વર્ણન પણ અનુક્રમે ત્યાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org