________________
प्रकाशिका टिका० द्वि० वक्षस्कार सू० ५४ षष्ठारकस्वरूपनिरूपणम् सणं णरगतिरिक्खजोणिएसु उववज्जिहितिं । तीसे णं भंते समाए सीहा वग्धो बिगा दीविआ अच्छा तरस्सा परस्सरा सरभसियाल विराडसुणगा कोलसुणगा ससगा चित्तगा चिल्ललगा ओसणं अंसाहारा मच्छाहारा खोदाहारा कुणिमाहारा कालमासे कालं किच्चा कहिं गच्छिहिंति कहिं उववन्जिहिति ? गोयमा ! ओसणं णरंग-तिरिक्खजोणिएसु उववज्जिहिंति, तेणं भंते ! ढंका कंका पोलगा मग्गुगा सिही ओसण्णं मंसाहारा जाव काहे उववज्जिहिंति ? गोयमा ! ओसणं णरगतिरिक्खजोणिएसु जाव उवज्जिहिति ।।सू० ५४॥
छाया--तस्यां खलु समायामेकविंशत्या वर्षसहस्र (प्रमिसे) काले व्यतिक्रान्ते अनन्तैर्वर्णपर्यवर्गन्धपर्यवै रसपर्यवैः स्पर्शपर्यवैः यावत् परिही पमानः २ अत्र खलु दुष्षमदु. षमा नाम समा कालः प्रतिपत्स्यते श्रमणाऽऽयुष्मन् ! तस्यां खलु भदन्त ! समायामुत्तमकाष्ठाप्राप्तायां भरतस्य वर्षस्य कोदशकः आकारभावप्रत्यवतारो भविष्यति, गौतम ! कालो भविष्यति हाहाभूतो भम्माभूतः कोलाहलभूतः समानुभावेन च खरपरुषधूलिमलिना दुर्विषहा व्याकुला भयङ्कराश्च वाताः संवर्तकाश्च वान्ति, इह अभीक्ष्ण २ धूमायिष्यन्ते दिशः समन्तात् रजस्वला रेणुकलुषतमःपटलनिरालोकाः समयरूक्षतया खलु अधिकं चन्द्राः शोतं मोक्ष्यन्ति अधिक सुर्यास्तप्स्यन्ति, अथोत्तरं च खलु गौतम ! अभीणमरसमेघा विरसमेघाः क्षारमेघा शुत्रमेघा अग्निमेधा विद्युन्मघा विषमेधा अयापनीयोदकाः व्याधिरागवेदनोदीरणा परिणामलिला अमनाशपानीका चण्डानिलपहततीक्णधारानिपातप्रचुरं वर्ष वर्षिष्यन्ति, येन भरतवर्षे ग्रामाकरनगरखेटकर्बटमडम्बद्रोणमुखपत्तनश्रमगतं जनपद चतुष्पद्गवेलकान् स्नचरान् पक्षिसंघान् ग्रामारण्य चारनिरतान् त्रसांश्च प्राणान् बहुप्रकारान् वृक्षगुच्छ गुल्मळतावल्लीप्रवालाकुरादिकान् तृणवनस्पतिकायिकान् ओषधोंश्च विधायष्यन्ति, पर्वतगिरिडुङ्गरोत्स्थलभ्राष्टादकान् च वैतादयगिरिवर्जान् विलापयिष्यन्ति, सलिलविलविषमगतनिम्नानतानि च गङ्गासिन्धुवर्जानि समीकरिष्यन्ति, तस्यां खलु भदन्त ! समायां भरतस्य वर्षस्य भूमेः कीदृशक आकारभावप्रत्यवतारः प्रशप्तः?, गौतम ! भूमिभविष्यात अङ्गारभूता मुर्मुरभूता क्षारिकभूता तप्तकवेल्लुकभूता तप्त समज्योतिता धालबहुला रेणुबहुला पङ्कबहुला प्रणयबहुला चलनिबहुला बहूतां धरणि गोचाराणां सत्वानां दुनिष्क्रमा चापि भविष्यति, तस्यां खलु भदन्त ! समायां भरते वर्षे मनुजानां कीहशक आकारभावप्रत्यवतारो भविष्यात ?, गौतम! मनुजा भविष्यन्ति दूसरा दुर्वर्णा दुर्गन्धा दूरसा दुःस्पर्शा अनिष्टा अकान्ता प्रिया अशुभा अमनोज्ञा अमनोऽमा हीनस्वरा दानस्वरा अनिष्टस्वरा अकान्तस्वरा अप्रियस्वरा अमनोऽमस्वरा अमनोज्ञ स्वरा अनादेयवचनप्रत्याजाता निर्लज्जा कूटकपटकलहबन्धवैरनिरता मर्यादातिक्रमप्रधाना अकार्यनित्योद्यता गुरुनियोगविनय
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org