________________
प्रकाशिका टीका सू. ३ जम्बूद्वीपविषयकप्रश्नोत्तरः
किमुक्तवानिति प्रदर्शयितुमाह
मूलम्-कहिणं भंते ! जम्बुद्दीवेदीवे ? के महालएणं भंते ! जंबुहोवे दीवे ? २ किं संठिएणं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे ३ किमायोरभावपडोयरेणं भंते ! जंबुद्दोवे दीवे ४ पण्णत्ते ? गोयमा ! अयण्णं जंबुदीवे दोवे सव्वदीवसमुदाणं सव्वब्भतराए ? सव्वखुड्डाए वट्टे तेल्ला पूयसंठाणसंठिए क्ढे रहचकवालसंठाणसंठिए वट्टे पुक्खरकण्णेिया संठाणसंठिए वट्टे पडिपुण्णचंदसंठाणसंठिए वट्टे ३ एगं जोयणसयसहस्सं आयामविखंभेणं तिण्णि जोयणसयसहस्साइं सोलस सहस्माइं दोण्णि य सत्तावीसे जोयणसए तिण्णिय कोसे अट्ठावीसं च धणुसयं तेरस अंगुलाई अद्धंगुलं च किंचि विसेसाहियं परिक्खेवेणं पण्णत्ते ॥सू०३॥
छाया--क्व खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपो द्वीपः १, किं महालयः ? खलु भदन्त ! जम्बू द्वीपो द्वोपः २, किं संस्थितः ? खलु भदन्त ! जम्बूद्वीपो द्वीपः ३, किमाकारभावप्रत्यवः तारः ? खलु भवन्त ! जम्बूद्वीपो द्वीपः ४, प्रज्ञप्तः ? गौतम ! अयं खलु जम्बूद्वीपो द्वीप सर्वद्वीपसमुद्राणां सर्वाभ्यन्तरकः सर्वक्षुल्लकः वृत्तः तैलापूपसंस्थानसंस्थितः वृत्तः रथ चक्रवालसंस्थानसंस्थितः वृत्तः, पुष्करकर्णिका संस्थानसंस्थिनः वृत्तः परिपूर्णचन्द्रसंस्थान: संस्थितः वृत्तः ३, एकं योजनशतस्राणि द्वेच सप्तविशे योजनशते त्रयः कोशाः अष्टाविंश च धनुः शतं त्रयोदश अगुलानि अधांगुलं च किञ्चिद्विशेषाधिकं परिक्षेपेण प्रज्ञप्तः॥सू०३॥
टीका --- 'कहि णं भंते !' इत्यादि । इन्द्रभूतिः श्रीमहावीरं प्रति पृच्छति- हे भदन्त ! हे सुख कल्याणकारक ! भदन्त ! शब्दस्य विस्तरतो व्याख्याऽऽवश्यक
"कहि णं भंते ! जंबुद्दोवे दीवे ? इत्यादि ।
टीकार्थ---हे भदन्त ! हे सुख कल्याण कारक ! “कहि णं भंते ! जंबुद्दीवे दीवे ?,, किस स्थान परजम्बृद्धीप नाम का द्वीप कहा गया है ? यहां "गं" शब्द खलु शब्द के अर्थ में प्रयुक्त हुआ है और यह इस वाक्य की अलंकृत करने के लिये आया है, इसी प्रकार से अन्य प्रश्न व.क्यों को
हिर्ण भंते ! जंबुद्दीवे होवे ! इत्यादि सूत्र-३॥ साथ-3 महन्त ! सुमया ॥२४ ! 'कहि णं भंते जम्बुद्दीवे दीवे' ક્યા સ્થાન પર જબુદ્વીપ નામક દ્વીપ કહેવામાં આવેલ છે ? અહીં “” શબ્દ ઘ' શબ્દના અર્થમાં પ્રયુક્ત થયેલ છે અને આ શબ્દ આ વાકયને અલંકૃત કરવા માટે પ્રયુક્ત કરવામાં આવેલ છે. આ પ્રમાણે બીજા પ્રશ્ન વાકયે માટે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
