________________
विद्यावृद्धसमुद्देशः ।
टीका - आचारो लोकव्यवहारस्तेन वर्तमानस्य नयवृद्धी राज्यवृद्धि
भवति । तथा त्र शुक्रः
लौकिकं व्यवहारं यः कुरुते नयवृद्धितः । तदूवृद्धया वृद्धिमायाति राज्यं तत्र क्रमागतं ॥ १ ॥ अथ यथा विक्रमस्यालङ्कारो भवति तदाह
अनुत्सेकः खलु विक्रमस्यालङ्कारः ॥ २८ ॥
टीका - अनुत्सेकशब्दे नागर्वोऽभिधीयते स विक्रमस्य शोभां जनयति । न कनकार्दिभूषणं । तथा च गुरुः
५३
भूषणैरपि संत्यक्तः स विरेजे विगर्वकः । सगर्यो भूषणाढ्योsपि लोकेऽस्मिन् हास्यतां व्रजेत् ॥ १ ॥ योऽमात्यान्मन्यते गर्वान्न गुरून् न च बान्धवान् । शूरोऽहमिति विज्ञेयो त्रियते रावणो यथा ॥ २ ॥ अथ भूपस्य राज्यलाभो यथा भवति तदाह-क्रमविक्रमयोरन्यतरपरिग्रहेण राज्यस्य दुष्करः परिणामः २९ टीका — क्रमविक्रमयोरन्यतरपरिग्रहेणैकतमस्वीकारेण राज्यस्य दुष्करो न शक्यते परिणामः परिणतिः । एतदुक्तं भवति पराक्रमरहितं क्रमागतं पितृपैतामहकमपि राज्यं विनश्यति । यदि बलेन परराज्यं गृहीतं परिणामं न याति भूयोऽपि तथा कार्य, क्रमेण यथा गच्छति । तथा च शुक्रः
राज्यं हि सलिलं यद्वद्यद्बलेन समाहृतं ।
भूयोऽपि तत्ततोभ्येति लध्वाकालस्य संक्षयं ? ॥ १ ॥
१ अस्य स्थाने ' नयवृद्धिर्द ' इति पाठः पुस्तके | २ अन्यतमेति पाठः मुपुस्तके सोपि समीचीन एव ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
