________________
५०
नीतिवाक्यामृते
यः खलु यथाविधि जानपदमाहारं संसारव्यवहारं च परित्यज्य सकलत्रोऽकलत्रो वा वने प्रतिष्ठते स वानप्रस्थः ॥२२॥
टीका-यो गृहस्थः सन् खलु निश्चयेन विधिमनुष्ठानं, जानपद लोकसंभवं ग्राम्यभोजनाच्छादनादिकं तथान्यदपि सांसारिक चतुष्पदादिपुत्रपौत्रादिकं सर्व परित्यज्य सकलत्रः सपत्नीको विकलत्रो वा वनं गच्छति वानप्रस्थः । तथा च देवल:--
सकलत्रोऽथवाप्येको गृहस्थो यो वनं व्रजेत्। त्यक्तग्राम्यविधिः सर्बो वानप्रस्थः स उच्यते ॥१॥ जटित्वमग्निहोतृत्वं भूशय्याजिनधारणं । वने वासः पयोमूलनीवारफलवृत्तिता ॥२॥ प्रतिग्रहनिवृत्तिश्च त्रिःस्नानं ब्रह्मचारिता
देवतातिथिपूजा च धर्मोयं वनवासिनः ॥३॥ अथ चतुर्विधस्य वानप्रस्थस्य लक्षणमाह
* वालिखिल्य औदम्बरी वैश्वानराः सद्यःप्रक्षल्यकश्चेति वानप्रस्थाः ॥ २३॥ टीका-अरणी केवलां गृह्य विभार्यो यो वनं व्रजेत् ।
जुहूयान्नूतनं वन्हि वालिखिल्यो वनेचरः ॥१॥ सभार्यो यो वनं गच्छेत् गृहीत्वा वन्हिपंचकं। औदुम्बरः स विज्ञयो वानप्रस्थो मनीषिभिः ॥२॥ कन्दमूलकलाशास्त्रिकालं स्नानमाचरेत । साग्निकस्तिथिपूजाठ्यः स च वश्वानरः स्मृतः ॥ ३ ॥ यावन्मात्रं भवेन्द्भोज्यं तावन्मात्रमुपार्जयेत् । नीवाराज्यं च साग्नीकः सद्यःप्रक्षालको भवेत् ॥ ४ ॥
१ परमतानुसारेणेदं लक्षणं विज्ञायते । जनमतानुसारेण स्विदं 'वानप्रस्था अपरिगृहीतजिनरूपा वस्त्रखण्डधारिणो निरतिशयतपःसमुद्यता भवन्ति ।चारित्रसारे । * इदं चिन्हांकितं सूत्रं. मु-मू-पुस्तके नास्ति परं टीकाकर्तुरिदं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
