________________
३६८
नीतिवाक्यामृते
टीका - परव्यसनेषु संजातेषु प्रमादेषु वा तस्य पुरे स्यात्सैन्यप्रेषणं ( अवस्कन्दः ) अवस्कन्दशब्देन धाटीप्रदानमुच्यते । तथा यायात् शत्रुसैन्ये । तथा च शुक्रः
व्यसने वा प्रमादे वा संसक्तः स्यात्परो यदि । तदावस्कन्ददानं च कर्तव्यं भूतिमिच्छता ॥ १ ॥
अथ कूटयुद्धलक्षणमाह
अन्याभिमुखं प्रयाणकमुपक्रम्यान्योपघातकरणं कुटयुद्धं ॥ ९० ॥ टीका - अन्याभिमुखं, अन्यस्य शत्रोरुपरि प्रयाणकमुपक्रम्य कृत्वा अन्योपघातकरणं व्याघुटयोपघातः क्रियते शत्रोस्तत्कूटयुद्धमुच्यते । तथा
च शुक्रः
अन्याभिमुखमार्गेण गत्वा किंचित्प्रयाणकं । व्याघुट्य घातः क्रियते सदैव कुटिलाहवः ॥ १ ॥
अथ तुष्णीयुद्धस्य लक्षणमाह
परोपघातानुष्ठानं
तुष्णीदण्डः ॥ ९१ ॥
टीका — यच्छत्रोर्विषप्रदानं क्रियते । तथा विषमपुरुषोपनिषदवाग्योगसम्बन्धः । तथोपजापोऽभिचारक प्रयोगः । एतैर्य उपघातः क्रियते स तूष्णदण्डो मौनसंग्रामः । तथा च गुरुः —
विषविषमपुरुषोपनिषदवाग्योगोपजापैः
विषदानेन योऽन्यस्य हस्तेन क्रियते वधः । अभिचारककृत्येन रिपोर्मोनाहवो हि सः ॥ १ ॥ अथैकेन बलाधिपेन कृतेन यद्भवति तदाह
एकं बलस्याधिकृतं न कुर्यात्, भेदापराधेनैकः समर्थो जनयति महान्तमनर्थं ॥ ९२ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
