________________
नीतिवाक्यामृते
कातराणां न वश्या स्याद्यद्यपि स्यात्क्रमागता । परकीयापि चात्मीया विक्रमो यस्य भूपतेः ॥ १ ॥ अथ भूपालानां सामादीनां नामानि लिख्यन्तेसामोपप्रदानभेददण्डा उपायाः ।। ६९ ।। टीका - गतार्थमेतत् ।
३३२
-
अथ साम्नो लक्षणमाह
तत्र पंचविधं साम, गुणसंकीर्तनं सम्बन्धोपाख्यानं परोपकारदर्शनमायति प्रदर्शनमात्मोपनिबन्धनमिति ॥ ७० ॥
--
टीका- - प्रथमं गुणकीर्तनं तावत् परस्य गुणाः केवलाः कीर्त्यन्ते । द्वितीयं सम्बन्धोपाख्यानं येन प्रकारेण सम्बन्धः सन्धिर्भवति तं वदति । तृतीयं परोपकरणं । तयायतिप्रदर्शनं नित्यत्वदर्शनं चतुर्थं । तथात्मोपनिबन्धनं यत्रात्मोपनिबंधनं क्रियते तत्पंचमं साम । तथा च व्यासः - साम्ना यत्सिद्धिदं कृत्यं ततो नो विकृतिं व्रजेत् । सज्जनानां यथा चित्तं दुरुक्तैरपि कीर्तितः ॥ १ ॥ अथ परमनेन साम्नो माहात्म्यमाह
साम्नैव यत्र सिद्धिर्न तत्र दण्डो बुधेन विनियोज्यः । पित्तं यदि शर्करया शाम्यति तत्किं पटोलेंन ॥ १ ॥ अथोपप्रदानस्वरूपमाह -
यन्मम द्रव्यं तद्भवता स्वकृत्येषु प्रयुज्यतामित्यात्मोपनिधानं ॥ ७१ ॥
टीका - आत्मशब्देनोपप्रदानमुच्यते यदात्मनो निधानमात्मद्रव्यस्य विनिवेदनं क्रियते विजिगीषुणा शत्रोस्तदुपप्रदानं एवं वदता यन्मम द्रव्यं तद्भवता स्वकृत्येषु प्रयुज्यतामिति यः शत्रोः प्रोच्यते तद्बोधोपप्रदानं । अथान्यदपि उपप्रदानमाहबव्हर्थसंरक्षणायाल्पार्थप्रदानेन परप्रसादनमुपप्रदानं ॥ ७२ ॥
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
