________________
३२८
नीतिवाक्यामृते
कृतः एरण्डेनापि सह पुरुषो विनाशं गच्छति तस्माद्धीनबलो न संश्रयणीयः । तथा च भागुरिः--
सबलाढ्यस्य बलाद्धीनं यो बलेन समाश्रयेत् । स तेन सह नश्यत यथैरण्डाश्रयी गजः ॥१॥ अथ स्थिरस्यास्थिरस्याश्रयेण यद्भवति तदाह
खयमस्थिरेणास्थिराश्रयण नद्यां वहमानेन वहमानस्याश्रयणमिव ॥ ५७॥ ___टीका-यो विजिगीषुः स्वयमस्थिरो भवति शत्रुपरित्रस्तो भवति स यदान्यं शत्रुपरिभूतं संश्रयते तदा तेनैव विनाशं याति । कथं ? यथा नद्यां नीयमानोऽन्यं नीयमानं संश्रयते ततो द्वाभ्यामपि विनाशो भवति तस्मादस्थिरं न समाश्रयीत । तथा च नारदः -
बलं बलाश्रितेनैव सह नश्यति निश्चितं । नीयमानो यथा नद्यां नीयमानं समाश्रितः ॥१॥ अथ मानिनां यत्कर्तव्यं तदाहवरं मानिनो मरणं न परेच्छानुवर्तनादात्मविक्रयः ॥ ५८॥
टीका-मानिनः साहंकारस्य राज्ञः । वरं श्रेष्ठं । किं तत ? मरणं न परच्छन्दानुवर्तनेन शत्रोराज्ञाकरणेनात्मविक्रयः कृतस्तस्माच्छत्रोः संश्रये न कार्यः । तथा च नारद:--
वरं वनं वरं मृत्युः साहंकारस्य भूपतेः ।
न शत्रोः संश्रायाद्राज्यं......कार्य कथंचन ॥१॥ अथ कार्यापेक्षया विजिगीषुणा यत्कर्तव्यं तदाह
आयतिकल्याणे सति कस्मिंश्चित्सम्बन्धे परसंश्रयः श्रेयान् ॥ ५९॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
